"Ταξίδι στο χρόνο" .....με τα μελομακάρονα και τον κουραμπιέ !!!

Αποτελούν σήμα κατατεθέν των ημερών και είναι παραδοσιακά γλυκίσματα των Χριστουγέννων, που παρασκευάζουμε ή αγοράζουμε σε κάθε σπίτι.

Ποια είναι όμως η ρίζα τους και η προέλευση τους ;

Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε ο Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας της Ιστορίας, Δημήτρης Σταθακόπουλος, του Παντείου Πανεπιστημίου, οι ρίζες και των δύο λέξεων έχουν Αρχαιοελληνική προέλευση, με Λατινο-Ανατολίτικο γλωσσικό αντιδάνειο (δηλαδή λέξη μιας αρχικής γλώσσας Α που είναι δάνειο από άλλη γλώσσα Β, τελικά όμως προέρχεται από παλαιότερη λέξη της γλώσσας Α την οποία είχε δανειστεί (ενδεχομένως με μεσολάβηση άλλων γλωσσών) η γλώσσα Β).

Στο δια ταύτα, για να γίνουν πιο κατανοητά τα πράγματα.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Τα μελομακάρονα έχουν ετυμολογικά αρχαιοελληνική προέλευση όσο και αν ηχητικά παραπέμπουν στην σύγχρονη ιταλική λέξη "μακαρόνι" (πού όπως θα δούμε έχει και αυτή Αρχαιοελληνική ρίζα).

Στα Αρχαία χρόνια λοιπόν, υπήρχε η "Μακαρία" που δεν ήταν άλλο από την "ψυχόπιτα", δηλαδή ένα κομμάτι ενός είδους άρτου που προσέφεραν οι Αρχαίοι μας πρόγονοι μετά από την κηδεία κάποιου ατόμου.
Από την αρχαϊκή λέξη "Μακαρία", προέρχεται η λέξη των Μεσαιωνικών χρόνων "Μακαρωνία", που δεν ήταν άλλο από ένα επίσης νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, που μακάριζαν το νεκρό.
Τη μεσαιωνική αυτή λέξη λοιπόν (βάσει των ετυμολογικών λεξικών), πήραν οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί και τη χρησιμοποιούσαν, ως maccarone, που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σπαγγέτι.

Αργότερα, όταν η "Μακαρία" περιλούστηκε με σιρόπι μελιού ονομάστηκε "μέλι+μακαρία" = "Μελομακάρονο" και καθιερώθηκε ως γλύκισμα του 12/ημέρου των Χριστουγέννων, αρχικά από τους Μικρασιάτες Έλληνες κυρίως της Σμύρνης και κατόπιν διαδόθηκαν με κάποιες παραλλαγές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μάλιστα ακόμη και σήμερα τα παραδοσιακά Σμυρνέϊκα μελομακάρονα τα αποκαλούν "Φοινίκια" (είναι πιο τραγανά και το σιρόπι δεν το έχει ποτίσει το γλυκό).

Επίσης από εδώ προέρχεται και το "macaroon" (το γνωστό μας "μακαρόν"), αυτό το ιδιαίτερο αμυγδαλωτό μπισκότο που προσφέρεται κυρίως στη Γαλλία, αλλά και την Αγγλία.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Οι κουραμπιέδες με τη σειρά τους, λανθασμένα θεωρείται ότι προέρχονται από τη σύνθετη Τουρκική λέξη "Kurabiye", που στην κυριολεξία σημαίνει Kuru = ξηρό και biye = μπισκότο (ξηρό μπισκότο).
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Η λατινογενής, γνωστή μας, ονομασία "μπισκότο" καθιερώθηκε τον Mεσαίωνα, ετυμολογικά προερχόμενη από το "bis-cuit", που στη κυριολεξία σημαίνει "ψημένο δύο φορές", αυτό που στα Αρχαία Ελληνικά ονομάζονταν "Δί-πυρον" (ο γνωστός στους υπηρεντήσαντες παλαιότερα στις Ένοπλες Δυνάμεις "Διπυρίτης" ή "Γαλέτα"), περιγράφοντας κυρίως την τεχνική του ψησίματος, για να μην «χαλάει» εύκολα ο άρτος, κυρίως των στρατιωτών και των ναυτικών.

Το λατινικό λοιπόν "bis-cuit", διαδόθηκε μέσω των Βενετών κυρίως εμπόρων στην Ασία, όπου καθιερώθηκε ως παραφθορά της λατινικής λέξης, σε biya - biye, οπότε συνδέθηκε με το δικό τους Kuru (= ξηρό) και έδωσε τη νέα μικτή λατινο-ανατολίτικη λέξη "Kurabiye", η οποία με αντιδάνεια ξαναγύρισε στη Δύση και Ελληνικοποιημένη πλέον έδωσε το «Κουραμπιές», με την έννοια του ξηρού μπισκότου, που διανθίστηκε με αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη και ....αρκετές θερμίδες     !!!

Καλές Γιορτές σε όλους !!!

 

Γιώργο,   ... πολύ καλή η ετυμολογική - "ιστορική" ανάλυση, για τα Χριστουγεννιάτικα γλυκά ...    
Το μόνο που ήξερα ... ήταν ότι τα μελομακάρονα τα λένε και φοινίκια ... λόγω Μικρασιάτικης  ρίζας ... ! 

Τα μελομακάρονα, τα προτιμώ τραγανά και με λίγο μέλι (... στην έκδοση "φοινίκια") ... !    
Μου αρέσουν πολύ περισσότερο ... μόλις έχουν μελωθεί ...         
Επίσης, τρώγονται ευχάριστα ... και χωρίς μέλι ... !    (... πάντα υπάρχει μια μικρή παρτίδα αμέλωτη ... !!)  

Στα υπόψιν οι πληροφορίες Γιώργο, ποτέ δεν το είχα ψάξει αλλά πάντα είχα την απορία!

Όταν διαβάζεις τους Ταξιδιάρηδες όλο και κάτι μαθαίνεις.

Γιώργο georgedim ευχαριστούμε.

Γιωργάκος έγραψε:Όταν διαβάζεις τους Ταξιδιάρηδες όλο και κάτι μαθαίνεις.

Γιώργο georgedim ευχαριστούμε.

 

Διαβάζουμε ... μαθαίνουμε...
Γιώργο ...
 

Πολυ .......... γλυκιες οι πληροφοριες σαυ Γιατρε ...

Σ'ευχαριστουμε

Συμφωνώ με το Γιωργάκο! αλλά άμα σου το θυμίζει ο άλλος, Γεώργιε, δεν μπορείς να μην πας να "χτυπήσεις" μερικά φοινικομακάρονα για να τιμήσεις και τη παράδοση!  

caminador έγραψε:Συμφωνώ με το Γιωργάκο! αλλά άμα σου το θυμίζει ο άλλος, Γεώργιε, δεν μπορείς να μην πας να "χτυπήσεις" μερικά φοινικομακάρονα για να τιμήσεις και τη παράδοση!  

Σωστό ... η παράδοση ... πάνω από όλα ... !    

Maximos έγραψε:Σωστό ... η παράδοση ... πάνω από όλα ... !         

Ψάχνοντας λοιπόν, ....λίγο    παραπάνω, τα εθιμικά και τις παραδόσεις μας, βρήκα και τα εξής :

- σαν Χριστουγεννιάτικο Ελληνικό έθιμο, ο κουραμπιές, μαζί με την βασιλόπιτα, αναφέρεται σε αρκετά χρονογραφήματα και διηγήματα του 19ου αιώνα, καθώς και σε παλιές εφημερίδες των αρχών του 20ου αιώνα, πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον είναι πολύ παλαιότερα καθιερωμένο έθιμο, ακόμα και από το χριστουγεννιάτικο δέντρο (θυμίζω ότι καθιερώθηκε σαν έθιμο, περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα), και μάλλον πολύ περισσότερα από τα μελομακάρονα, μιας και δεν γίνεται καμία αναφορά, ....αρχειακά τουλάχιστον, σε μελομακάρονα για εκείνη την εποχή.

- όπως προείπαμε τα μελομακάρονα (....φοινίκια) φαίνεται ότι πρωτοκαθιερώθηκαν σαν Χριστουγεννιάτικο έθιμο από τους Έλληνες των παραλίων της Μικράς Ασίας, και από εκεί ήρθαν στην Ελλάδα, ...μάλλον μετά τους διωγμούς που ξεκίνησαν το 1913-14 και ολοκληρώθηκαν με τα τραγικά γεγονότα του 1922. Δυστυχώς η τουρκική λαίλαπα δεν άφησε τίποτε όρθιο και έτσι μόνο προφορικές, ....κυρίως, μαρτυρίες υπάρχουν για αυτό το έθιμο.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτές, οι Μικρασιάτες Έλληνες, πήραν ένα νεκρώσιμο Αρχαιοελληνικό έθιμο, την "Μακαρία" και του προσέθεσαν το μέλι, όπου στις δοξασίες και τους μύθους συμβόλιζε πάντα την ευζωία και τη γονιμότητα, και από αυτόν το συνδυασμό προέκυψε το μελομακάρονο, που ενδεχομένως ήθελαν να συμβολίζει τελικά την αναγέννηση και την αιώνια ζωή.