Πρωτοχρονιά ......ιστορία, συμβολισμοί & σκέψεις !!!

Πρωτοχρονιά σήμερα και ένας καινούργιος χρόνος ανατέλλει, με ελπίδες για καλύτερο αύριο, αφήνοντας πίσω του μια ακόμη δύσκολη χρονιά, ….για τους περισσότερους.

Κάθε νέα χρονιά είθισται να δίνουμε ευχές, να κάνουμε όνειρα, να ανταλλάσσουμε δώρα, να ελπίζουμε !!!

Η Πρωτοχρονιά αντιπροσωπεύει το ξεκίνημα του νέου έτους και μαζί μ’ αυτό την αρχή για μία ….νέα ζωή.

Ως άνθρωποι έχουμε την έμφυτη τάση να πιστεύουμε, ότι φεύγοντας ο παλιός χρόνος παίρνει μαζί του κι ότι κακό είχε συμβεί και περιμένουμε να έρθει ο νέος με ελπίδες και δώρα.

Αναζητούμε μία νέα αφετηρία, κατά την οποία μπορούμε να αφήσουμε, ….συμβολικά, πίσω μας όλα τα δεινά του προηγούμενου διαστήματος και να πορευθούμε στο μέλλον, κρατώντας μόνο τα θετικά.
Ο λόγος είναι ότι υποσυνείδητα κάθε αρχή εμπεριέχει μία ευκαιρία για κάτι καλύτερο και κάτι διαφορετικό.

Η Πρωτοχρονιά λοιπόν έχει αυτόν, ακριβώς, τον ρόλο. Κατά όπως λέει και το εθιμικό πρωτοχρονιάτικο τραγούδι :
" ...Γέρε χρόνε φύγε τώρα, πάει η δική σου η σειρά, ήρθε ο νέος με τα δώρα, με τραγούδια, με χαρά... ".

Ιστορικά ο εορτασμός του νέου έτους είναι μία από τις αρχαιότερες γιορτές στο κόσμο.
Η πρώτη αναφορά τέτοιων εορταστικών εκδηλώσεων, ανάγεται στην αρχαία Βαβυλώνα, περίπου 4.000 χρόνια πριν ( κάπου το 2000 π.Χ.),και γιορτάζονταν την Άνοιξη κατά το πρώτο νέο φεγγάρι, μετά την εαρινή ισημερία η οποία συμβαίνει περίπου στις 21 Μαρτίου.

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι, φαίνεται πως δεν γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά, αφού για εκείνους ήταν πιο σημαντική η αρχή κάθε μήνα, η οποία ονομαζόταν "Νουμηνία" ("Νέος" + "μήν") και γιορτάζονταν ανάλογα.

Όταν ο Ελλαδικός χώρος όμως πέρασε στην κυριαρχία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Έλληνες αναγκαστικά υιοθέτησαν, την πρακτική εορτασμού της Πρωτοχρονιάς των Ρωμαίων (το Μάρτιο, μιας και το δικό τους, αρχικό ημερολόγιο, βασίζονταν και αυτό στη Σελήνη και είχε μόλις 10 μήνες, περισσότερα εδώ : [Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]).

Η 1η Ιανουαρίου, καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού του νέου έτους με απόφαση της Ρωμαϊκής Συγκλήτου το 46 π.Χ., όταν ο Ιούλιος Καίσαρας δημιούργησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο, προσπαθώντας να συγχρονίσει το νέο ημερολόγιο με τον Ήλιο αντί με τη Σελήνη.

Ο Ιανουάριος, που έχει πάρει το όνομά του από τον αρχαιότερο θεό των Ρωμαίων τον Ιανό, και ο οποίος συμβόλιζε όλες τις ενάρξεις και τις διαβάσεις-μεταβάσεις, θεωρήθηκε ως ο ιδανικός μήνας για να σηματοδοτήσει την έναρξη του νέου έτους.

Ενδιαφέρον είναι επίσης το στοιχείο, ότι ο θεός Ιανός απεικονίζονταν με δύο πρόσωπα ("Janus bifron"), το ένα κοιτούσε εμπρός ( ….στο μέλλον) και το άλλο πίσω ( ….στο παρελθόν).

Στους αιώνες που ακολούθησαν, από αυτές τις πρωϊμες  παγανιστικές γιορτές, άλλες καταργήθηκαν, άλλες συγχωνεύτηκαν και άλλες μετεξελίχθηκαν, με τις νέες χριστιανικές γιορτές που ακολούθησαν και καθιερώθηκαν και η Πρωτοχρονιά βεβαίως δεν αποτέλεσε εξαίρεση.

Έτσι και στις μέρες μας αυτό το συμβολικό γύρισμα της σελίδας, το νέο ξεκίνημα, συνεχίζει να μας γεμίζει ελπίδα και αισιοδοξία.
Αποτελεί μία βάση για να πατήσουμε πάνω και να αναζητήσουμε ένα καλύτερο αύριο.
Κατά κάποιο τρόπο μοιάζουμε στον Ιανό. Κοιτάμε πίσω για να ξέρουμε από που ερχόμαστε, αλλά περισσότερο μπροστά, ελπίζοντας ότι προς τα εκεί που θα προχωρήσουμε, θα είναι καλύτερα.

Αναμενόμενο ήταν, πως και όλα τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς, πολλά από τα οποία επίσης έχουν τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα (π.χ. το «σπάσιμο του ροδιού», το κρέμασμα της «Κρεμμύδας», οι «εορταστικοί άρτοι», είναι εθιμικές εκδηλώσεις που συναντάμε με κάποιες παραλλαγές και στην Αρχαία Ελλάδα)  δεν θα μπορούσε παρά να σχετίζονται κυρίως με το καλότυχο της χρονιάς που ξεκινά. Γι’ αυτό, συνδέθηκαν με συνήθειες που θα εξασφάλιζαν αυτή την ελπίδα και την προσδοκία.

Βέβαια η παγκοσμιοποίηση, η επικράτηση των Δυτικών προτύπων ζωής και η απομάκρυνση από τις παραδόσεις μας (…ηθελημένα ή άθελα   ), οδήγησε σε επικράτηση ξένων εορταστικών εκδηλώσεων, παραποίηση ή και κατάργηση κάποιων εθίμων μας.

Τρανταχτό και επίκαιρο παράδειγμα, ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Βασιλείου.
Ο "δικός μας" Άγιος Βασίλειος, που έρχεται την ημέρα της Πρωτοχρονιάς από την Καισάρεια της Καππαδοκίας, είναι ο φιλάνθρωπος, λεπτοκαμωμένος επίσκοπος, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες μας.
Ήταν από τους πιο φιλομαθείς και με πολύ μεγάλο συγγραφικό έργο, Αγίους της Εκκλησίας μας, γι’ αυτό οι μύθοι και τα κάλαντα που αναφέρονται σε αυτόν, κουβαλούν τα σύμβολα της σχολικής ζωής "....μολύβι και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι....".

Από την άλλη ο Santa Claus που έχει επικρατήσει στις συνειδήσεις μας, αλλά και στις εορταστικές βιτρίνες των καταστημάτων, είναι ένας διαφορετικός Άγιος, ο  Άγιος Νικόλαος (Santa Nicolaus = Santa Claus) που προέρχεται από τη Δυτική εκκλησιαστική παράδοση και φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του και ως προστάτης των νέων.
Στην ιστορία λοιπόν αυτού του αγίου Νικολάου, οι Βόρειοι λαοί πρόσθεσαν και στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ.), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα.
Ο Άγιος αυτός λοιπόν ξεκινά από την παγωμένη Λαπωνία, για να μοιράσει τα δώρα του στα παιδιά όλου του κόσμου και η σύγχρονη φιγούρα του (παχουλός με κόκκινη στολή και άσπρη γενειάδα)  ήρθε από την Αμερική, μόλις το 1862, με κύριο σκοπό να διαφημίσει πολύ γνωστό αναψυκτικό, με εμπνευστή και δημιουργό τον Αμερικανό σκιτσογράφο Τόμας Νάστ.  

Όπως και να έχει όμως, η ουσία αυτής της Πρωτοχρονιάτικης παράδοσης και όλων των εθίμων που τη συνοδεύουν και που χάνονται στα βάθη των αιώνων, βασίζεται στο πρότυπο της ελπίδας, της αληθινής προσφοράς, της άδολης αγάπης και της ενότητας, που έχει ως σκοπό να ανοίγει δρόμους χαράς, αισιοδοξίας και ευτυχίας σε κάθε ανθρώπινη καρδιά και να διώχνει τη μοναξιά, την απομόνωση, την αρνητική σκέψη.

Ας κρατήσουμε αυτή την αληθινή ουσία και ας συνεχίσουμε να προσπαθούμε για ένα καλύτερο μέλλον.

Καλή χρονιά, σε όλες και όλους !!!

Patrinos έγραψε:Γιώργο     

Καλή χρονιά!

+1

Ευχες κι'απο εμενα Γιατρε για την νεα χρονια !!!