Ταξίδι ....στο χρόνο !!!

Όλοι μας γνωρίζουμε την έννοια του χρόνου, τη σημασία που έχει στη ζωή μας, τους τρόπους για να τον μετράμε, όλοι μας χρησιμοποιούμε το ημερολόγιο, γνωρίζουμε την ονομασία των ημερών και των μηνών, διαιρούμε τους μήνες σε εβδομάδες, την ημέρα σε ώρες κλπ, κλπ.

Πώς όμως ο άνθρωπος οδηγήθηκε σε αυτή την ανάγκη ;
Τι σημαίνουν κάποιοι αριθμοί που συχνά χρησιμοποιούνται στη μέτρηση του χρόνου ;
Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε την προέλευση και τη σημασία τους ;
Γιατί τα ονόματα των μηνών είναι παρόμοια στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου και τι πραγματικά σημαίνουν ;

Παραφιλολογία και αμπελοφιλοσοφία θα ….βιαστούν να πουν μερικοί, όμως αφιερώνοντας λίγο από το χρόνο σας θα ανακαλύψετε ερμηνείες σε αυτά που από συνήθεια θεωρούμε ….αυτονόητα, ενώ για κάποιους άλλους θα είναι μια καλή ευκαιρία να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Εκ προοιμίου αναφέρω ότι μελετώντας την ιστορία της εξέλιξης των ημερολογίων, που είναι η κύρια μέθοδος μέτρησης, δεν ανατρέχουνε μονάχα στην προσπάθεια του ανθρώπου να δαμάσει και να χρησιμοποιήσει την έννοια της ροής του χρόνου, αλλά αντιλαμβανόμαστε ότι η ιστορία των ημερολογίων είναι κυρίως μια περιήγηση στην τέχνη, στον πολιτισμό και γενικά στην επιστήμη των λαών που τα εμπνεύστηκαν και τα δημιούργησαν.

Η προσπάθεια του ανθρώπου να ορίσει μονάδες μέτρησης χρόνου, όπως το έτος και τα υποπολλαπλάσια του, ανάγεται από τα πρώτα χρόνια που υπήρξε στη γη.
Το σημαντικότερο νοητικό εργαλείο που χρησιμοποίησε ήταν η παρατήρηση και η σχέση που υπήρχε ανάμεσα στις έννοιες χρόνος και ρυθμός.

Η περιοδικότητα των αστρονομικών φαινομένων απετέλεσε την απαρχή και την αιτία όλων των μετρήσεων.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Η πρώτη ιστορικά μονάδα χρόνου που ανέπτυξε διαισθητικά ο άνθρωπος, είναι αυτή του ημερονυκτίου. Αυτή η αρχέγονη χρονική μονάδα διατηρήθηκε αναλλοίωτη στη διαδοχή των διαφόρων πολιτισμών ανά τους αιώνες.

Με το πέρασμα των αιώνων ο άνθρωπος οργάνωνεται σε ομάδες και ακολούθως σε κοινωνίες. Η ανάγκη ευρέσεως περισσότερης τροφής, οδήγησε στην ανάπτυξη των γεωργικών καλλιεργειών και της κτηνοτροφίας κάτι που ανάγκασε τον άνθρωπο στην παρατήρηση της ύπαρξης και της εναλλαγής των εποχών.

Για πολλούς αιώνες στην αρχέγονη κοινωνία οι “Κλιματολογικές Εποχές” ήταν μια πολύ σημαντική μονάδα μέτρησης χρόνου. Η πρόβλεψη των εποχών, έδινε στον άνθρωπο την δυνατότητα να προβλέπει και να αντιμετωπίζει φυσικά φαινόμενα ή να προσδιορίζει τις περιόδους της σποράς και του θερισμού.
Διαπιστώθηκε όμως ότι κάτι τέτοιο ήταν ασαφές και επισφαλές και ότι δεν μπορούσε να καθοριστεί επακριβώς ο χρόνος έναρξης κάθε εποχής.

Για τον λόγο αυτό οι αρχέγονες ανθρώπινες κοινωνίες στράφηκαν σε πιο σταθερά φυσικά φαινόμενα πάνω στα οποία θα μπορούσαν να στηρίξουν την δημιουργία των ημερολογίων τους.

Από την μελέτη της ιστορίας προκύπτει ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Χαλδαίοι χρησιμοποιούσαν 36 λαμπρά άστρα που η ανατολή τους σηματοδοτούσε την έναρξη των 36 δεκαημέρων του έτους ( δηλαδή 36x10 = 360 ημέρες).

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Και στην Αρχαία Ελλάδα τα άστρα κυριαρχούν στον υπολογισμό του χρόνου και οι πρώτες περιγραφές ημερολογίων υπάρχουν από τον 8ο π.Χ. αιώνα στο "Έργα και Ημέραι" του Ησίοδου, όπου αναφέρει ως περίοδο θερισμού την εποχή που πρωτοεμφανίζονταν στον ουρανό οι Πλειάδες ( η γνωστή μας Πούλια ), ως χρόνο οργώματος την περίοδο λίγο μετά την εξαφάνιση των Πλειάδων και ως περίοδο τρύγου την εποχή που ο Αρκτούρος ανατέλλει την ίδια περίπου στιγμή με τον Ήλιο.

Όμως και αυτό το σύστημα μέτρησης είχε τα τρωτά του. Οι αστρικές παρατηρήσεις λόγο των καιρικών συνθηκών δεν ήταν πάντα εφικτό να γίνουν.
Για να λυθεί και το πρόβλημα αυτό, αλλά και για άλλους άγνωστους και μυστηριακούς λόγους, η εξέλιξη και δημιουργία των ημερολογίων στηρίχτηκε πλέον στην περιοδικότητα του Ήλιου στη διάρκεια ενός ημερονυκτίου αλλά και στις περιοδικές φάσεις της Σελήνης.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Βρέθηκε λοιπόν ότι ο χρόνος που απαιτείται για να ολοκληρωθεί ένας σεληνιακός κύκλος είναι πάντοτε σταθερός στα 29,5 ηλιακά ημερονύκτια. Έτσι ανακαλύφθηκε μία νέα μονάδα χρόνου που ήταν ο “Σεληνιακός ή Συνοδικός μήνας”.
Η επιμονή όμως των αστρολόγων της εποχής εκείνης να προσπαθούν να ορίζουν τις διάφορες σεληνιακές περιόδους ως ακέραια πολλαπλάσια ηλιακών ημερονυκτίων, είχε ως αποτέλεσμα η περίοδος ενός ηλιακού έτους να υπερέχει της περιόδου των 12 σεληνιακών μηνών.

Μέσα σε αυτή την μικρή ιστορική αναδρομή, της δημιουργίας των ημερολογίων, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την θρησκευτική παρέμβαση που υπήρχε στην κατάρτιση των ημερολογίων, αφού ο Ήλιος, η Σελήνη, τα άστρα και οι πλανήτες αποτελούσαν αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας, όπως επίσης θα πρέπει να συνεκτιμηθούν και τα πολιτιστικά, ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα των αντίστοιχων χρονολογικών περιόδων.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές απεκάλυψαν την ύπαρξη ενός πολιτισμού που η αφετηρία του χάνεται κάπου στο 5.000 π.Χ..
Πρόκειται για τον πολιτισμό των Σουμερίων, που σήμερα είναι γενικά παραδεκτό ότι ο πολιτισμός αυτός ήταν ο αρχαιότερος από όλους τους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας, που είχε συντάξει ημερολόγιο με ορισμένο αριθμό ημερών βασισμένο στις φάσεις της Σελήνης.
Οι Σουμέριοι ιερείς-αστρονόμοι, ήταν οι πρώτοι που διαίρεσαν το έτος σε μικρότερες μονάδες, ήταν επίσης οι πρώτοι που διαίρεσαν και την ημέρα με βάση το ίδιο σύστημα και ήταν οι πρώτοι που προέβλεψαν την ανάγκη εισαγωγής των “εμβόλιμων μηνών” στον ημερολογιακό κύκλο, προκειμένου να εναρμονίσουν τον ημερολογιακό ρυθμό με την φυσική εναλλαγή των κλιματολογικών εποχών του έτους.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Τον πολιτισμό των Σουμερίων διαδέχονται οι Ασσύριοι και Χαλδαίοι. Το σύνολο αυτών των Μεσοποτάμιων πολιτισμών ονομάστηκε στην ιστορία "Βαβυλωνιακός πολιτισμός" (από την ονομασία της σπουδαιότερης πόλης τους, της Βαβυλώνας).
Ήδη από τον 6ο π.Χ. αι. οι βαβυλώνιοι αστρονόμοι είχαν υπολογίσει ότι η διάρκεια του ηλιακού έτους ήταν ίση με 365 μέρες 6 ώρες 15 πρώτα λεπτά και 41 δευτερόλεπτα, τιμή που αποκλίνει μόλις κατά 26 πρώτα λεπτά και 55,03 δευτερόλεπτα από τη σημερινή παραδεκτή τιμή του.

Και περνάμε στην αρχαία Αίγυπτο. Η σημασία του αρχαίου αιγυπτιακού ημερολογίου είναι πολύ σπουδαία, γιατί σ' αυτό θεσπίστηκαν, για πρώτη φορά στην ιστορία, οι βασικές αρχές των ημερολογίων, που επεκράτησαν και στα νεότερα χρόνια. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που αποδέσμευσαν το ημερολόγιο τους από τον συνοδικό σεληνιακό μήνα.
Το Αιγυπτιακό ημερολογιακό έτος αποτελείτο από 12 μήνες των 30 ημερών και από 5 “συμπληρωματικές” ή “επαγόμενες ημέρες”, οι οποίες ακολουθούσαν τους 12 μήνες, ώστε το τελικό σύνολο ημερών να είναι 365 ημέρες.
Επίσης ήταν οι πρώτοι που διαίρεσαν την ημέρα και την νύκτα σε ώρες. Αυτές οι “εποχιακές ώρες”, όπως τις ονόμασαν, μεταβάλλονταν σε διάρκεια κατά τις διάφορες εποχές του έτους, αφού η διάρκεια της φυσικής ημέρας και αντίστοιχα της νύκτας αυξομειωνόταν από ηλιοστάσιο σε ηλιοστάσιο.

Έτσι οι Αιγύπτιοι μέτραγαν το πέρασμα του χρόνου με τα ηλιακά ρολόγια και τις κλεψύδρες, που ήταν έτσι κατασκευασμένες, ώστε να δείχνουν την διάρκεια των ωρών ανάλογα με τις εποχές του έτους.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είναι ο πρώτος λαός που συνδυάζει την αστρονομία με τα μαθηματικά και η μέτρηση του χρόνου αποτελεί για πρώτη φορά μια έκφραση μαθηματικής ακρίβειας.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Αν το βρήκατε ενδιαφέρον μέχρις εδώ, θα συνεχιστεί με ένα ακόμα μέρος, όπου θα δούμε τι σημαίνει ο αριθμός, το όνομα και ποία η σημασία των μηνών και των ημερών στο ημερολόγιο.

Γιώργο μου μια δημοσίευση ενημερώνει, και σε κάποιους φρεσκάρει την μνήμη .
Άρα ενδιαφέρον υπάρχει και μεγάλο απ΄όλους.

γιωργο πολυ ενδιαφερον και κατατοπιστικο το δημοσιευμα σου σε ευχαριστουμε και περιμενουμε την συνεχεια

Maximos έγραψε:

......Ξεφεύγω λίγο ίσως από το θέμα, προσδίδοντας μια λίγο φιλοσοφική χροιά.
Προσπάθησα να διαβάσω, για να κατανοήσω καλύτερα την έννοια του χρόνου ... αλλά "χάθηκα" ... !
... ανάμεσα στη σχετικότητα και τη φυσική.....

Ο Αϊνστάιν, όταν ρωτήθηκε ... τι είναι χρόνος ... απάντησε, ... αυτό που μετράνε τα ρολόγια ... !

Μάξιμε η φιλοσοφική προσέγγιση του χρόνου, είναι ένα από τα αέναα ....μυστήρια του κόσμου μας.

Για να κρατήσω λίγο ακόμη την παρένθεση ανοικτή θα παραθέσω την άποψη του Πλάτωνα (του πρώτου που ασχολήθηκε φιλοσοφικά με την έννοια του χρόνου).

Πίστευε λοιπόν ότι ο χρόνος γεννήθηκε μαζί με το σύμπαν, αλλά ο χρόνος ανήκει στα θεία πράγματα που είναι αμετάβλητα. Τον θεωρούσε ουσιώδες χαρακτηριστικό της παγκόσμιας τάξης. Τα "μέρη του χρόνου", δηλαδή οι μέρες, οι νύχτες, οι μήνες, τα χρόνια είναι αυτά που συνδέονται με πράγματα που υπόκεινται σε γέννηση και θάνατο και πίστευε πως παρότι είναι "μέρη του χρόνου" δεν είναι χρόνος με την αυστηρή έννοια.

Ανέκαθεν το ερώτημα αυτό αποτελούσε ένα πεδίο πάλης και αλληλεπικάλυψης φιλοσοφίας με επιστήμη, ύλης και αϋλου, λογικής και αισθήσεων, αιτίας και σκοπού.

Η ανθρώπινη εμπειρία καθορίζεται από το χρόνο, το χώρο, την αιτία και το σκοπό που είναι οι συντεταγμένες που ορίζουν τις διαστάσεις μας.
Είναι σαν να ζούμε σε ένα κόσμο τεσσάρων διαστάσεων, αλλά αντιλαμβανόμαστε μόνο τις τρεις.

Νομίζω ότι ο Αιστάιν έχει αναφερθεί σ`ένα ορισμό-μέγεθος χωροχρόνος, η αναβάθμιση μας είναι συνεχής από ταξιδιάριδες γίναμε και άστροταξιδιάριδες και τώρα χρόνοταξιδιάριδες, έξοχα! Περιμένουμε τη συνέχεια.

@ georgedim
Ότι μαθαίνουμε για καλό... να συνεχιστεί...

Πριν ξεκινήσουμε το …..ταξίδι στα “μέρη του χρόνου”, με αφορμή την προηγούμενη παρέμβαση του Μάξιμου για τη φιλοσοφική διάσταση του χρόνου, αναφέρω την άποψη του Πλάτωνα όπου οι “αριθμοί είναι τα ενδιάμεσα όντα μεταξύ των αισθητών πραγματικοτήτων (ύλης) και του κόσμου των ιδεών (αϋλου)”.

Η λέξη “Μήν” λοιπόν, ή στη καθομιλουμένη ”Μήνας” που χρησιμοποιούμε σήμερα, σαν μία από τις μονάδες μέτρησης του χρόνου, φαίνεται ότι ξεκινά να αναφέρεται σαν όρος από τους πρότερους αρχαϊκούς χρόνους και η ονομασία αυτή έχει τη ρίζα της και σχετίζεται άμεσα με τις φάσεις της σελήνης και τον σεληνιακό μήνα, καθόσον στα αρχαία ελληνικά η λέξη “Μήνη” είναι η επίσημη ονομασία της Σελήνης κατά τις πρώτες και τελευταίες ημέρες της φάσεως της, όταν λαμβάνει το δρεπανοειδές σχήμα (σαν μισοφέγγαρο και από εδώ βγαίνει και το υποκοριστικό “Μηνίσκος”, που χρησιμοποιούμε στην Ανατομική και τη Γεωμετρία). Επίσης η λέξη “Μήνη” έχει την ίδια ετυμολογική ρίζα με τη σανσκριτική (την αρχαία Ινδική δηλαδή) λέξη “Mas”, που επίσης σημαίνει μήνας.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι από την αρχαιότητα ακόμη, το έτος ήταν χωρισμένο σε 12 επιμέρους χρονικά διαστήματα (τους σημερινούς μήνες).

Ο αριθμός 12, εθεωρείτο ανέκαθεν ιερός και μέχρι σήμερα έχει μια ιδιαίτερη θέση στο ημερολόγιο.
Θυμίζω την θρησκευτική παρέμβαση που υπήρχε στην κατάρτιση των ημερολογίων, αφού τα ουράνια σώματα αποτελούσαν αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας εκείνη την εποχή.

Ο αριθμός 12 λοιπόν, αποτελεί το γινόμενο των δύο τέλειων αριθμών του 3 (που είναι ο πρώτος περιττός αριθμός και αναπαριστά το ισόπλευρο τρίγωνο ) και του 4 (που αναπαριστά το τετράγωνο και για τους Πυθαγορείους αντιπροσώπευε την ολοκλήρωση).
Η ιερότητα του αριθμού 12 φαίνεται ότι προέρχεται από το αρχαϊκό δωδεκαδικό σύστημα, που πιθανώς ήταν το μοναδικό σύστημα αρίθμησης από την νεολιθική εποχή.

Το 12 αντιπροσωπεύει τις 12 Ιεραρχίες των αρχαίων γραφών, που καθόριζαν τους 12 αστερισμούς της ουράνιας ζωδιακής ζώνης. Έτσι σύμφωνα με τον Ησίοδο δώδεκα ήταν οι Τιτάνες (τα τέκνα του Ουρανού και της Γης δηλαδή), όπως δώδεκα ήταν και οι Θεοί του Ολύμπου.

Ο αριθμός 12 στους αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους και Εβραίους ήταν ιερός, τέλειος, τυπικός και ήταν ο αριθμός της πληρότητας. Το 12 είναι ένας αριθμός που τον συναντάμε με ξεχωριστή θέση και σημασία σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Και περνάμε στα ονόματα των μηνών. Η σύγχρονη ονομασία των μηνών έχει τις ρίζες της στη αρχαία Ρώμη και οι σύγχρονες ονομασίες τους είναι λατινογενείς και καθιερώθηκαν το 46 π.Χ. από τον Ιούλιο Καίσαρα, γι’ αυτό ονομάζεται και Ιουλιανό, ο πραγματικός όμως δημιουργός του, είναι ο Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος Σωσιγένης από την Αλεξάνδρεια, ο οποίος με τη σειράτου βασίστηκε στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ίππαρχου (ο οποίος είχε προσδιορίσει ότι το ηλιακό έτος έχει διάρκεια ίση με 365,242 ημέρες).
Πρίν το 46 π.Χ. οι μήνες ακολουθούσαν αριθμητική ονομασία : Πρώτος, Δεύτερος κλπ..

Οι αρχαίοι Έλληνες επειδή γνώριζαν, ότι ο κάθε Σεληνιακός μήνας δεν είχε ακέραιο πλήθος ημερών (29 ½ ημέρες περίπου ), έδιναν στους μήνες διάρκεια 30 ημερών (τέλειοι μήνες) και 29 ημερών (κοίλοι μήνες) εναλλάξ. Ετσι, όμως το (σεληνιακό) έτος, δηλαδή οι 12 σεληνιακοί μήνες, ισοδυναμούσαν με άθροισμα 354 ημερών, δηλαδή ήταν πιο μικρό κατά 11 ¼ ημέρες από την πραγματική διάρκεια τού (ηλιακού) έτους.

Για να καλύψουν λοιπόν αυτή την διαφορά, προχώρησαν στην εξής διόρθωση : υπολόγισαν, ότι σε κάθε οκτώ σεληνιακά έτη προέκυπτε έλλειμμα ενενήντα ημερών, δηλαδή ένα έλλειμμα τριών μηνών των 30 ημερών έκαστος ( 11 ¼ x 8 = 90 ). Γι΄ αυτό, στην διάρκεια των οκτώ (σεληνιακών) ετών παρενέβαλλαν τρεις εμβόλιμους μήνες, τον πρώτο στην διάρκεια τού τρίτου έτους, τον δεύτερο στην διάρκεια τού πέμπτου έτους και τον τρίτο στην διάρκεια τού όγδοου έτους.
Ο μήνας αυτός, συνήθως, έμπαινε εμβόλιμος αμέσως μετά τον μήνα Ποσειδαιώνα ( περίπου, 16 Δεκ. - 15 Ιαν.), και ονομαζότανε: Ποσειδαιών Β΄.

Η δε ονομασία τους ήταν συσχετισμένη με τις μεγάλες γιορτές που γίνονταν προς τιμήν των Θεών, κάθε μήνα (Εκατομβαιών, Γαμηλιών, Ανθεστηριών, Θαργηλιών κλπ).

Επειδή …..θα «φλυ(ι)αρίσουμε» λίγο για το Φεβρουάριο, θα ξεκινήσουμε την ονοματολογία, από το Μάρτιο, το πρώτο μήνα σύμφωνα με το αρχαίο Ρωμαϊκό ημερολόγιο.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Μάρτιος : ο πρώτος μήνας (Primus) για τους Ρωμαίους (μέχρι το 46 π.Χ.) ήταν αφιερωμένος στο θεό Μαρς (Mars), θεό του πολέμου, πατέρα του Ρέμου και του Ρωμύλου και γενάρχη των Ρωμαίων και προς τιμήν του, ονομάστηκε Μάρτιος. Αργότερα ο Μαρς ταυτίστηκε με τον Άρη, του Ελληνικού δωδεκάθεου.
Στη ελληνική λαϊκή παράδοση, ο μήνας αυτός έχει διάφορες ονομασίες που σχετίζονται κυρίως με τις ασταθείς καιρικές του συνθήκες, γι’ αυτό είναι γνωστός ως Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Παλουκοκάφτης επειδή έχοντας τελειώσει τα ξύλα του χειμώνα έκαιγαν τα ξύλα (παλούκια) του φράχτη, Ανοιξιάτης επειδή φέρνει την άνοιξη, Βαγγελιώτης από τη γιορτή του Ευαγγελισμού.

Απρίλιος : οφείλει το όνομά του στο λατινικό Aprilis που προέρχεται από το ρήμα aperire, και σημαίνει ανοίγω, διότι κατά το μήνα αυτό ξεκινά-ανοίγει η άνοιξη.
Τον λέμε Ανοιξιάτη, Λαμπριάτη από τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα και Αϊγιωργίτη από την γιορτή του Αγίου Γεωργίου.

Μαϊος : για το όνομα του μήνα αυτού υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η επικρατέστερη είναι ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη magnus που σημαίνει μέγας και αποκαλούνταν έτσι είτε γιατί η διάρκεια της μέρας μεγάλωνε.
Κατ’ άλλους το μήνα αυτό γίνονταν οι γάμοι των αρχόντων των Ρωμαίων.
Κατά μία τρίτη άποψη το όνομα Μάιος προήλθε από το όνομα της μητέρας του Ερμή, η οποία ονομαζόταν Μαία (μαία = σεβαστή γυναίκα) και στην οποία οι Ρωμαίοι προσέφεραν θυσίες την πρώτη μέρα του μήνα αυτού.
Στη λαογραφία ονομάζεται και Αναστενάρης από τα Αναστενάρια προς τιμή των Αγίων Κωνασταντίνου και Ελένης και Κερασάρης γιατί τότε βγαίνουν τα κεράσια.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Ιούνιος : έχει λάβει το όνομά του από τη λατινική λέξη Juno, που ήταν ένα από τα ονόματα της θεάς ΄Ηρας επειδή το μήνα αυτό ετιμάτο η θεά ΄Ηρα με τελετές στην αρχαία Ρώμη. Στις 21 Ιουνίου είναι το θερινό ηλιοστάσιο, οπότε ξεκινά επίσημα το καλοκαίρι, ενώ έχουμε τη μεγαλύτερη σε διάρκεια ημέρα στο βόρειο ημισφαίριο και την μικρότερη στο νότιο.
Λέγεται και Θεριστής γιατί γίνεται το θέρισμα του σταριού, Ορνιαστής ή Ρινιαστής γιατί γίνεται μπόλιασμα στις συκιές με “ορνιούς”, δηλαδή καρπούς από άγρια συκιά (αρσενική συκιά).

Ιούλιος : Το όνομά του το οφείλει στον πρώτο μονάρχη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που είχε γεννηθεί τον μήνα αυτόν. Στην αρχή ονομαζόταν Κυϊντήλιος (quintum = πέμπτος στα λατινικά). Το 44 μ.Χ. με απόφαση της Συγκλήτου της Ρώμης και του αυτοκράτορα Μάρκου Αντώνιου, μετά την δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα ονομάσθηκε Ιούλιος, προς τιμήν του μεγάλου στρατηλάτη και αναμορφωτή του ημερολογίου.
Τον λέμε και Αλωνάρη, επειδή γίνεται το αλώνισμα του σταριού.

Αύγουστος : Ο Αύγουστος έλαβε το όνομά του από τον αυτοκράτορα Οκταβιανό, ο οποίος είχε τον τίτλο του Αυγούστου, δηλαδή του σεβαστού. Η ηγεμονία του ήταν η αφετηρία μιας σχετικά μακράς ειρηνικής περιόδου για την αυτοκρατορία που έγινε γνωστή ως Pax Romana. Το μήνα αυτό ο Οκταβιανός τον θεωρούσε τυχερό επειδή είχε αναγορευτεί για πρώτη φορά ύπατος. Η ειρωνία της τύχης ήταν ότι πέθανε τον ίδιο μήνα από χρόνια ασθένεια. Στην αρχή ο μήνας αυτός ονομαζόταν Σεξτίλιος (sextus = έκτος στα λατινικά). Κάποιοι αποδίδουν την ονομασία του στη λέξη augur = οιωνοσκόπος, επείδή το μήνα αυτό οι ειδικοί προέβλεπαν τον καιρό.
Τον λέμε και Συκολόγο γιατί τότε ωριμάζουν τα σύκα αλλά και Δριμάρη, από τις “δρίμ(ν)ες” (τα ξωτικά δηλαδή) που τις 6 πρώτες μέρες του Αυγούστου επηρεάζουν τα νερά και τότε δεν πρέπει να κολυμπάς ή να πλένεις ρούχα (αυτή η δοξασία κατ’ άλλους ισχύει το Μάρτιο). Λέγεται και μήνας της Παναγίας λόγω της μεγάλης γιορτής του Δεκαπενταύγουστου.

Σεπτέμβριος : από το λατινικό Septem = ο έβδομος μήνας στο ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο ο Σεπτέμβριος είναι ο πρώτος μήνας της Ινδίκτου, από την λατινική λέξη indictio (= επιβολή φόρου), την οποία εισήγαγε ο Καίσαρας Αύγουστος όταν διέταξε να γίνει γενική απογραφή των κατοίκων του Ρωμαϊκού κράτους και να εισπραχθούν οι φόροι την 1η του Σεπτέμβρη.
Η Ινδικτιώνα είναι τρόπος μέτρησης του χρόνου ανά 15ετίες με αφετηρία την γέννηση του Χριστού ή κατ΄άλλους από το 3 π.Χ..
Στις 23 του μήνα είναι η φθινοπωρινή ισημερία και η νύχτα θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια από την ημέρα έως την εαρινή ισημερία του Μαρτίου.
Λέγεται και Τρυγητής γιατί τότε γίνεται ο τρύγος των αμπελιών.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Οκτώβριος : από το λατινικό Octo = ο όγδοος μήνας. Επειδή στη λατινική αρίθμηση το οκτώ (octo) είναι ο μοναδικός αριθμός που δεν τελειώνει σε “μ” (m), γι’ αυτό και ο μήνας αυτός είναι ο μόνος μήνας χωρίς “μ”. Στη Ρώμη ο Οκτώβριος αποκαλείτο και Sementilius, (semen = σπόρος) και είχε λάβει την ονομασία αυτή επειδή είναι ο κατ’ εξοχήν μήνας της σποράς.

Το Ιουλιανό ημερολόγιο είχε απόκλιση μίας ημέρας κάθε 128 χρόνια από το πραγματικό τροπικό έτος και έτσι το 1582 καταμετρήθηκαν 10 ημέρες απόκλισης, οπότε ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος θέσπισε το Γρηγοριανό ημερολόγιο τον Οκτώβριο του 1582 και την 4η Οκτωβρίου αυτού του έτους την διαδέχτηκε η 15η Οκτωβρίου αντί της 5ης για να αφαιρεθούν οι 10 ημέρες οι οποίες είχαν καταμετρηθεί χωρίς ωστόσο να έχουν διανυθεί και να επανέλθει η εαρινή ισημερία στην 21η Μαρτίου.
Τον Οκτώβριο τον λέμε και Βροχάρη για τις ευεργετικές για τους γεωργούς βροχές του, Σποριά ή Σπαρτό γιατί αρχίζει η σπορά στους αγρούς, αλλά και Άι-Δημητριάτη για τη μεγάλη γιορτή του Αγίου Δημητρίου.

Νοέμβριος : από το λατινικό Novem που σημαίνει ο ένατος (κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο , ενδέκατος όμως στο τωρινό). Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοέμβρη βασιλεύει η Πούλια (πλειάδες) γεγονός που σηματοδοτεί τον ερχομό του χειμώνα.
Τον λέμε Κρασομηνά γιατί ανοίγονται τα καινούργια κρασιά, Ανακατωμένο για τον άστατο καιρό του, Χαμένο γιατί είναι μεγάλες οι νύχτες του και οι μικρότερες από όλο το έτος οι μέρες του, αλλά και Αρχαγγελίτη από τη γιορτή των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Δεκέμβριος : από το λατινικό Decem, σημαίνει δέκατος. Ο Αυτοκράτορας Κόμμοδος (γιος του Μάρκου Αυρήλιου) είχε δώσει στο μήνα αυτό την ονομασία Αμαζών προς τιμή της συζύγου του.
Τον λέμε και Χιονιά, Ασπρομηνά από τα χιόνια, Χριστουγεννιάτη, Χριστιανάρη, Δεκέμπρη και Άι-Νικολιάτη από τη γιορτή του Αγ. Νικολάου.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Ιανουάριος : Ονομάστηκε από το ρωμαϊκό θεό Janus – Ιανό, τον διπρόσωπο Θεό της Αρχής και του Τέλους (κοίταζε δηλαδή προς τα πίσω και προς τα εμπρός.). Το όνομά του προέρχεται από την ετρουσκική λέξη «jauna» που σημαίνει «πόρτα», γι αυτό λατρεύτηκε και ως Θεός φύλακας των εισόδων και εξόδων των πόλεων τους. Η λατρεία του συνδεόταν με κάθε αρχή η ξεκίνημα, γι’ αυτό και καθιερώθηκε σαν πρώτος μήνας του έτους από το 46 π.Χ. δικαιολογώντας το διπρόσωπο της εμφάνισης του επειδή κοίταζε προς τον προηγούμενο χρόνο και προς τον επόμενο.
Λέγεται και Γενάρης επειδή γεννούν τα αιγοπρόβατα, Καλαντάρης ή Καλαντάρς (Ποντιακά) από τα κάλαντα, Κρυαρίτη (οι Μανιάτες) για το τσουχτερό κρύο του, και Γατόμηνα γιατί ζευγαρώνουν οι γάτες.

Φεβρουάριος : πήρε το όνομά του από τον Februus, τον θεό των νεκρών. Επειδή μέχρι το 46 π.Χ., ήταν ο τελευταίος μήνας του ρωμαϊκού έτους, γίνονταν μεγάλες τελετές κάθαρσης και εξαγνισμού καθώς και η εορτή των νεκρών για να μπορέσουν να υποδεχθούν το νέο έτος.
Κατά μια άλλη εκδοχή οφείλει το όνομα του προς τιμήν της Θεάς Juno Februa, η οποία κατά την ρωμαϊκή μυθολογία ήταν η μητέρα του Θεού Mars και ήταν η θεά του πάθους. Στις 14 του μήνα ήταν η γιορτή προς τιμή της και προς τιμή του έρωτα (εορταστική ημέρα που επιβιώνει μέχρι σήμερα ως ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου).
Εμείς, τον λέμε Φλεβάρη επειδή τότε ανοίγουν οι φλέβες της γης, δηλαδή αναβλύζουν πολλά νερά, Κουτσοφλέβαρο, Μικρό, Κουτσό, Φλιάρη, Γκουζούκη γιατί έχει λίγες μέρες, Κούντουρο (στα Ποντιακά) γιατί έχει κοντή ουρά (λίγες μέρες), Κλαδευτή γιατί ξεκινά το κλάδεμα

Με τη θέσπιση του Ιουλιανού ημερολογίου, πρόσθεταν κάθε τέσσερα χρόνια μεταξύ της 24ης και 25ης Φεβρουαρίου, μία επιπλέον μέρα, ώστε να υπάρχει συγχρονισμός του ημερολογιακού με το ηλιακό ημερολόγιο, δηλαδή η 24η Φεβρουαρίου υπολογιζόταν δύο φορές. Κι επειδή η μέρα αυτή ήταν η έκτη μέρα πριν από τις Καλένδες του Μαρτίου (1η Μαρτίου), η δεύτερη 24η Φεβρουαρίου που προστέθηκε ονομάστηκε δις έκτη μέρα (bis sectus = δυο φορές η έκτη), δηλαδή η δεύτερη έκτη μέρα πριν από το Μάρτιο.

Ο λόγος που επελέγη η διπλή 24η Φεβρουαρίου, σαν εμβόλιμη μέρα από τους Ρωμαίους είχε να κάνει με την πεποίθηση τους ότι αφ’ ενός θα ήταν ασέβεια στους χθόνιους θεούς και στη μνήμη των νεκρών η προσθήκη μιας μέρας, και ο Φεβρουάριος θα έπρεπε να είχε σταθερά 29 ημέρες, επομένως η ημέρα αυτή ως μη αριθμούμενη (δυο φορές η ίδια) έλυνε αυτό το θρησκευτικό πρόβλημα, αφ’ ετέρου ήταν ο τρόπος μέτρησης της ημερομηνίας τότε με βάσει τις καλένδες του Μαρτίου όπου τελούνταν τα Ματρονάλια.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Η διαταραχή αυτή της κανονικής ροής των ημερών το δίσεκτο Φεβρουάριο οδήγησε στη δημιουργία πλήθους προλήψεων και δεισιδαιμονιών, καθώς η ημερολογιακή αυτή ...."ακαταστασία", κατ’ αντιστοιχία δημιουργούσε και διαταραχή και στη ζωή των ανθρώπων, αφού πίστευαν πως κυκλοφορούσε ανάμεσα τους ο Άδης και έφερνε πολλά δεινά. Έτσι την “δις έκτη” εμβόλιμη μέρα την θεωρούσαν αποφράδα και κατ' επέκταση και ολόκληρος ο χρόνος που ο Φεβρουάριος έχει 29 ημέρες, κάτι που έχει περάσει μέχρι τις μέρες μας.
Εμπειρικά πάντως δεν έχουν καταγραφεί κακοτυχίες ή δυσάρεστα γεγονότα που να ενισχύουν αυτή την πεποίθηση.

Απόρροια αυτών των αντιλήψεων και δυσδαιμονιών ήταν οι ημέρες του Φεβρουαρίου από 29 να περιοριστούν στις 28 τον 4ο αι. π.Χ., επί αυτοκράτορος Αυγούστου, η οποία προστέθηκε στο μήνα Αύγουστο (προς τιμή του εαυτού του). Γι’ αυτό Ιούλιος και Αύγουστος έχουν και οι δύο 31 ημέρες.

Και θα τελειώσουμε αυτό το …..μακρόσυρτο αφιέρωμα στα “μέρη του χρόνου” (κατά τον Πλάτωνα), με μια αναφορά στην “Eβδομάδα”.

Καθόλου τυχαία λοιπόν, δεν είναι και η διαίρεση του έτους σε εβδομάδες, δηλαδή σε ομάδες επτά ημερών.
Η διαίρεση αυτή είναι πολύ παλιά και ανάγεται στους αρχαίους Ανατολικούς λαούς, τους Ασσύριους, τους Χαλδαίους και τους Αιγύπτιους.

Το επταήμερο αντιπροσώπευε το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών φάσεων της Σελήνης, που διαρκεί για την ακρίβεια 7 ημέρες και 9 ώρες. Οι μαθηματικές και φιλοσοφικές επινοήσεις των αρχαίων Ανατολικών λαών, θεμελιώνονταν πάνω στις ιδιότητες του μυστηριακού αριθμού 7, ο οποίος εκφράζει την αρχή και τους νόμους λειτουργίας και δημιουργίας του κόσμου.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Ο ιερός αριθμός 7 είναι το άθροισμα των δύο τέλειων αριθμών που αναφέραμε παραπάνω (του 3 και του 4). Στη Πυθαγόρειο φιλοσοφία ο αριθμός 7 ως άθροισμα του 3 και του 4, συμβολίζει την ένωση του ανθρώπου και του θείου.

Οι Εβραίοι, επηρεασμένοι από τους γειτονικούς τους ανατολικούς λαούς, παρέλαβαν από αυτούς την εβδομάδα των 7 ημερών και την προσάρμοσαν στην δική τους θρησκεία.
Η εβδομάδα στα εβραϊκά λέγεται “Σιαβούα” (από τον αριθμό 7) και την ιερή ημέρα την ονόμασαν Σάββατο. Από αυτή την ημέρα, ξεκίνησαν την αρίθμηση για τις υπόλοιπες ημέρες. Έτσι έχουμε την Πρώτη του Σαββάτου, τη Δευτέρα του Σαββάτου, κλπ μέχρι την Έκτη του Σαββάτου, που αργότερα ονομάστηκε Παρασκευή, αφού αυτή την ημέρα παρασκευάζονταν τα απαραίτητα για την ιερή έβδομη ημέρα.

Η Πρώτη του Σαββάτου, τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους μετονομάστηκε σε Κυριακή, αφιερωμένη ως “η μέρα του Κυρίου” (dies domenica) και εκεί οφείλει την ονομασία της.

Ταυτόχρονα, όμως, και οι αρχαίοι Έλληνες παρέλαβαν την εβδομάδα, δίνοντας στις 7 ημέρες τα ονόματα Θεών τους που αντιπροσώπευαν τους 7 πλανήτες.
Η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στον Ήλιο, η δεύτερη στη Σελήνη, η τρίτη στον Άρη, η τέταρτη στον Ερμή, η πέμπτη στον Δία, η έκτη στην Αφροδίτη και η έβδομη στον Κρόνο.

Την πλανητική αυτή ονομασία των ημερών στην αρχαία Ελλάδα, ακολουθούν σήμερα οι περισσότερες σύγχρονες Ευρωπαϊκές γλώσσες :

Κυριακή = Sunday (Sun day) η μέρα του Ήλιου,

Δευτέρα = Monday (Μoon day) η μέρα της Σελήνης, lunedi (Luna = φεγγάρι) στα Ιταλικά,

Τρίτη = Tuesday (Tiu's day - Tiu (Twia) είναι ο Αγγλοσαξωνικός θεός του πολέμου) η μέρα του Άρη (θεού του πολέμου), martedi (Mars = Αρης) στα Ιταλικά,

Τετάρτη = Wednesday (Woden’s day – Woden ή Odin είναι ο θεός του εμπορίου και των ταξιδιών) η ημέρα του Ερμή ( του φτεροπόδαρου θεού του εμπορίου και προστατης των ταξιδιωτών), mercoledi (Mercury = Eρμής) στα Ιταλικά,

Πέμπτη = Thursday ( Thor’s day – Thor ο θεός της αστραπής στη Γερμανική-Σκανδιναβική μυθολογία) η ημέρα του Δία (θεού της αστραπής), giovedi ( Jovis = Δίας) στα Ιταλικά,

Παρασκευή = Friday ( Freya’s day – Freya (Fria) η γερμανική θεά της αγάπης, της ομορφιάς, της γονιμότητας) η μέρα της Αφροδίτης, venerdi (Venus = Αφροδίτη) στα Ιταλικά.

Σάββατο = Saturday (Saturn day) η μέρα του Κρόνου.

Τελικά η ....αρμονία του σύμπαντος, έχει ....εν μέρει την εξήγηση της