Τα "Ραγκουτσάρια" στην ακριτική Καστοριά.

Τα «Ραγκουτσάρια» είναι το πιο γνήσιο ελληνικό καρναβάλι που αναβιώνει στη Καστοριά το τριήμερο των Φώτων. Ξεκινούν κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου.

Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του πολύ παλιά στα Ελληνορωμαϊκά χρόνια και κατόρθωσε παρά τις αντιξοότητες να επιβιώσει στο πέρασμα των αιώνων και να διατηρηθεί αναλλοίωτο στο Βυζάντιο και στην Οθωμανική περίοδο.
Το αρχικό όνομα του εθίμου ήταν «Τσαρανιασμένοι ραγκουτσάρηδες» που σημαίνει οι βαμμένοι με μαύρο χρώμα στο πρόσωπο και το σώμα.

Το όνομα θεωρείται ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη "Rogatores = ζητιάνοι" παραπέμποντας άμεσα στη θεματολογία της μεταμφίεσης εκείνων που συμμετέχουν.
Για την ακρίβεια οι συμμετέχοντες, ντύνονται με παλιά ρούχα και βγαίνουν στις γειτονιές για να ζητήσουν διάφορα δώρα από τα σπίτια που επισκέπτονται, σαν αντίτιμο για τα ξόρκια και την απομάκρυνση του κακού πνεύματος από τη γειτονιά.
Αν και η τελετουργία αυτή θυμίζει τον εξορκισμό των καλικαντζάρων (ένα έθιμο βαθύτατα χριστιανικό), η λαογραφική έρευνα ωστόσο οδηγεί πολύ πιο πίσω, στη μακρινή αρχαιότητα.

Τα "Ραγκουτσάρια" αποτελούν την τελευταία γιορτή του χριστουγεννιάτικου Δωδεκαημέρου, το οποίο σήμερα συμπίπτει με τις αρχαίες τελετές της Διονυσιακής λατρείας, που βασιζόταν στις μεταμφιέσεις.
Στα χειμερινά "Διονύσια" ο θίασος των μεταμφιεσμένων περιφερόταν στις γειτονιές περιπαίζοντας τους πάντες (και προπαντός τους άρχοντες, γι αυτό και οι πολίτες τότε, κρύβονταν πίσω από κρανία ζώων και περίεργους χιτώνες), έτσι ακριβώς όπως περιφέρονται και σήμερα, με τη συνοδεία μουσικών οργάνων.

Το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων σημειώνεται την τρίτη μέρα, στις 8 του Γενάρη, την ημέρα της Αγίας Δομινίκης με τη παρέλαση των καρναβαλιστών στο “Τσαρσί”,(στην οδό Μητροπόλεως), με το έθιμο της "Πατερίτσας", (λέγεται μάλιστα ότι το όνομα αυτό δόθηκε από ένα είδος μαγκούρας ή μπαστουνιού που χρησιμοποιούνταν για στήριγμα και κυρίως ως μέσο άμυνας, τις μέρες του καρναβαλιού, ιδιαίτερα από τα γυναικεία μπουλούκια ) όπου από νωρίς το απόγευμα, τα "μπουλούκια" (οι παρέες δηλαδή) των μεταμφιεσμένων ξεχύνονται σε μια ατελείωτη παρέλαση χορεύοντας και σατιρίζοντας πρόσωπα και πράγματα.
Τα “μπουλούκια” των μεταμφιεσμένων καταλήγουν αργά το απόγευμα στην πλατεία "Ντολτσό", (παλιά μεσαιωνική πλατεία που έπαιξε σημαντικό ρόλο επί Τουρκοκρατίας στην ενότητα του λαού και στη διατήρηση των εθίμων). Εκεί μέσα από ένα ξεφάντωμα χαράς, συναγωνίζονται ποιος θα καλύψει με την μουσική του τον άλλον.

Κάθε μπουλούκι επιλέγει ένα θέμα της επικαιρότητας και το ζωντανεύει με πρωτότυπους και εφευρετικούς τρόπους, διεκδικώντας το πρώτο βραβείο από το Δήμο Καστοριάς.

Πέρα από τις συμβολικές ερμηνείες του εθίμου, τα "Καστοριανά Ραγκουτσάρια" προσδίδουν μια εύθυμη και διασκεδαστική νότα στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες για ένα ξέφρενο γλέντι πέρα από τα καθιερωμένα.

Απολαύστε το :

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Συγχαρητήρια για το συνεχιζόμενο καταπληκτικό λαογραφικό σου
C

Γιώργο (georgedim) πολύ ωραία και αυτή σου η παρουσίαση.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ, για τον χρόνο που αναλώνεις για το φόρουμ μας ...
... εμπλουτίζοντάς το, με τις υπέροχες αναφορές σου, στις παραδόσεις μας (... και όχι μόνο ... !).