www.taxidiarides.gr
Θέλετε να αντιδράσετε στο μήνυμα; Φτιάξτε έναν λογαριασμό και συνδεθείτε για να συνεχίσετε.
Translate into your language
Πρόσφατα Θέματα
» Μπαταρία LiFePO4
από gsalonica Παρ 22 Μαρ 2024 - 7:42

» παροχη ρευματος τροχοσπιτου
από ladakias Πεμ 29 Φεβ 2024 - 16:43

» Τροχόσπιτα KABE
από ladakias Πεμ 29 Φεβ 2024 - 16:22

» Κόψιμο βασιλόπιτας 2024
από Ddimi Κυρ 25 Φεβ 2024 - 17:15

» Έγκριση τύπου - Άδεια Έλξης - Η νέα νομοθεσία για τα ρυμουλκούμενα τροχόσπιτα
από Batfalcon Πεμ 25 Ιαν 2024 - 12:50

» «Conte de Noël» ….μια νοσταλγική Χριστουγεννιάτικη ιστορία.
από Georgedim Κυρ 24 Δεκ 2023 - 9:11

» Πωλείται τροχοσκηνή Alpen Kreuzer Allure
από Antonioz Πεμ 27 Ιουλ 2023 - 9:04

» PDF ΜΕ ΤΑ CAMPING ΕΛΛΑΔΟΣ 2023
από Georgedim Τετ 26 Ιουλ 2023 - 9:47

» Τέλη κυκλοφορίας με το μήνα
από ktRinity Πεμ 20 Ιουλ 2023 - 14:32

» Σύνορα....
από Georgedim Τετ 19 Ιουλ 2023 - 19:07

» Πρόβλημα στη σίτα
από spyrosbhta Δευ 17 Ιουλ 2023 - 17:16

» Καλοκαίρι 2022 : οδοιπορικό σε Φρανκονία, ....Ρηνανία, ....Λουξεμβούργο, ....Αλσατία ....και Μέλανα Δρυμό.
από diamantino Τρι 4 Ιουλ 2023 - 19:59

» Επιτρέπεται η διανυκτέρευση μέσα σε οποιαδήποτε όχημα σε χώρους μη οργανωμενους ;
από Νικόλας Παρ 23 Ιουν 2023 - 13:33

» Αναζήτηση-αγορά αυτοκινούμενου
από yamaren Σαβ 17 Ιουν 2023 - 10:44

» Καλώς σας βρήκα
από Georgedim Σαβ 10 Ιουν 2023 - 23:35

» Καλό μήνα
από diamantino Δευ 5 Ιουν 2023 - 21:24

» Η ζωγραφιά μας...
από Georgedim Κυρ 4 Ιουν 2023 - 2:17

» Επιλογή ταξιδιάρικου τροχόσπιτου
από Georgedim Τετ 24 Μάης 2023 - 9:37

» Sygic πρόγραμμα πλοήγησης
από packman Δευ 22 Μάης 2023 - 19:05

» Ταχυθερμοσίφωνας υγραερίου στο τροχόσπιτο
από Georgedim Τετ 26 Απρ 2023 - 21:56

Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
Ο ΚΑΙΡΟΣ
Like/Tweet/+1
About Us

Welcome to the forum www.taxidiarides.gr

Welcome to the forum  www.taxidiarides.gr

Για το camping ... τα ταξίδια ... και την καλή παρέα ...


Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

+10
Γιώργος
Νικόλας Μητσόπουλος
Cissy 242
antreas hobby
diamantino
athanase
traveller
Maximos
Γιωργάκος
Georgedim
14 απαντήσεις

Σελίδα 1 από 3 1, 2, 3  Επόμενο

Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Παρ 30 Νοε 2012 - 21:11

Πλησιάζουν γιορτές και όπως έλεγε και ο αγαπητός σε όλους μας Παπαδιαμάντης :

«Εάν το Πάσχα είναι η λαμπρότατη του Χριστιανισμού εορτή, τα Χριστούγεννα βεβαίως είναι η γλυκύτατη και συγκινητικότατη, και δια τούτο ανέκαθεν εθεωρήθη ως οικογενειακή κατ' εξοχήν εορτή.»

Σε αυτό το πνεύμα λοιπόν, γνωρίζοντας την αδυναμία μου στις παραδόσεις της Πατρίδας μας και προσπαθώντας να ξεχάσουμε έστω και για λίγο τον ανελέητο καταιγισμό φορομπηχτικών επιδρομών και απογοητευτικών ειδήσεων, σκέφτηκα να κάνω μια αναδρομή στα πολύ όμορφα και εν πολλοίς.....ξεχασμένα ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων, στις διάφορες περιοχές της Πατρίδας μας ώστε να τα θυμηθούμε .....οι παλαιότεροι και να τα γνωρίσουν .....οι νεώτεροι.

Αλλά πριν ξεκινήσουμε θα ήθελα να γνωρίζω αν υπάρχει ενδιαφέρον για ένα τέτοιο θέμα, όπως και να τονίσω ότι κάθε επιπλέον προσθήκη από τον καθένα μας είναι όχι απλά ευπρόσδεκτη αλλά και επιθυμητή !!!
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Γιωργάκος Παρ 30 Νοε 2012 - 22:15

Πιστεύω ότι θα υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον . Ξεκίνα Γιώργο bounce
Γιωργάκος
Γιωργάκος


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Maximos Παρ 30 Νοε 2012 - 23:05

... Γιώργο (georgedim) ... απλά ... έχεις καθυστερήσει ... Razz
Έπρεπε να υπήρχε ήδη η εισαγωγή ... ή έστω το πρώτο μέρος ... ! Very Happy
Maximos
Maximos
Admin


https://taxidiarides.forumgreek.com

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Σαβ 1 Δεκ 2012 - 0:18

Θα ξεκινήσουμε λοιπόν με μερικούς Χριστουγεννιάτικους συμβολισμούς και τη σημασία τους.

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΗΜΕΡΑΣ

Σήμερα, θεωρούμε δεδομένο και αυτονόητο ότι ο Χριστός γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου.
Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες όμως, τα γενέθλια του Χριστού ήταν ένα θέμα ατελείωτων συζητήσεων, αλλεπάλληλων αντιπαραθέσεων και οι τότε ερευνητές δεν έβρισκαν ησυχία με τέτοια ζητήματα, όπως για παράδειγμα, ο Επιφάνειος (315 – 403 μ.Χ.) που είχε προτείνει την 6η Ιανουαρίου ως ημέρα γέννησης του Χριστού, ενώ ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (ο σημαντικότερος θεολόγος του 2ου αιώνα μ.Χ.) είχε προτείνει τη 18η Νοεμβρίου.
Το ότι ο Χριστός γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, αποφασίστηκε τελικά συμβατικά, το 336 μ.Χ στην Ρώμη επί Πάπα Ιουλίου Α' και οι κύριοι λόγοι ήταν :
Αφ’ ενός μεν ότι έπρεπε να αντικατασταθεί μια πολύ σημαντική γιορτή των Αρχ. Ελλήνων και Ρωμαίων, η μεγάλη εορτή της «ημέρας γεννήσεως του αήττητου θεού Ήλιου» (Dies Natalis Solis Invicti), καθώς και ο εορτασμός των γενεθλίων του Μίθρα, που ήταν πολύ διαδεδομένα σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Η επιλογή αυτής της ημέρας, ως ημέρας Γέννησης του Χριστού, είχε να κάνει και με την προσπάθεια αντικατάστασης των παγανιστικών γιορτών που εορτάζονταν εκείνον τον καιρό, όπως τα Σατουρνάλια (προς τιμήν του Θεού Κρόνου) και τα Μπρουμάλια (ο παγανιστικός εορτασμός της μικρότερης μέρας του χρόνου).
Αφ’ ετέρου δε ένας άλλος λόγος που επίσης αναφέρεται ήταν και το ότι κατά την αστρονομία από 23 – 25 Δεκεμβρίου είναι οι μέρες του χειμερινού ηλιοστάσιου και σε συνδυασμό με την ρήση του Ευαγγελίου του Ιωάννη Προδρόμου :"Εκείνος δει αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι", η Γέννηση του Χριστού ορίσθηκε κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο όπου και αρχίζει η αύξηση της διάρκειας των ημερών.
Στη συνέχεια, η γιορτή από τη Δύση έφτασε στην Ανατολή και η παράδοση αναφέρει ότι η 25η Δεκεμβρίου ως γενέθλια ημέρα του Χριστού καθιερώθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 378 μ.Χ. από τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τότε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Κατά την παράδοση η αρχαιότερη ομιλία που αναφέρεται στην συγκεκριμένη ημερομηνία για τη γιορτή των Χριστουγέννων εκφωνήθηκε από τον Μέγα Βασίλειο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το 376 μ.Χ..
Αξιοσημείωτη και σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι πρώτα προσδιορίστηκε η ημερομηνία της γέννησης του Χριστού (25 Δεκεμβρίου) και στη συνέχεια ορίστηκε η ημερομηνία της γιορτής της σύλληψης του Θεανθρώπου, ακριβώς εννέα μήνες νωρίτερα (δηλαδή ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, στις 25 Μαρτίου).

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟΥ ΔΕΝΔΡΟΥ

Από την αρχαιότητα υπήρχε σε όλες τις θρησκείες η παράδοση να στολίζονται δέντρα ή κομμάτια δέντρων. Τότε τα δέντρα μεταφέρονταν μέσα στα σπίτια και οι άνθρωποι τα στόλιζαν για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά τον επόμενο χρόνο.
Με την διάδοση του χριστιανισμού στους βόρειους λαούς της Ευρώπης, τα ήθη και έθιμα θα εμπλουτιστούν με νέες παραδόσεις, όπως για παράδειγμα αυτής του χριστουγεννιάτικου έλατου.

Σήμερα πάντως, πέρα από τους όποιους θρύλους και τις τοπικές ιστορίες κάθε τόπου, όλοι συμφωνούν πώς οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που έβαλαν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στο σπίτι τους.

Ένας Γερμανικός (βαυαρέζικος) μύθος αναφέρει ότι μια οικογένεια δέχτηκε την παραμονή των Χριστουγέννων ένα μικρό ταλαιπωρημένο αγόρι στο σπίτι της. Το επόμενο πρωί, το αγόρι είχε μεταμορφωθεί στον μικρό Χριστό και πρόσφερε στην οικογένεια σαν δώρο ένα κλαδί ελάτου.
Το διακοσμούσαν με κεριά αλλά και με καρύδια, μπισκότα και κάθε είδους φαγώσιμα, θέλοντας να συμβολίσουν τα θεία δώρα που έκαναν οι Μάγοι στο νεογέννητο Χριστό.
Στη Γερμανική προέλευση του εθίμου αποδίδεται και ο στολισμός του δένδρου με ψεύτικο χιόνι κάτι που δεν έχει καμία σχέση με τις καιρικές συνθήκες στη Βηθλεέμ, όταν γεννήθηκε ο Χριστός.

Κατά την Αγγλική παράδοση αυτός που καθιέρωσε το Χριστουγεννιάτικο δένδρο ως σύμβολο των Χριστουγέννων ήταν ο Άγγλος ιερομόναχος Άγιος Βονιφάτιος.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την παράδοση παρευρισκόμενος ο Άγιος 25 Δεκεμβρίου του 750 μ.Χ. σε μια τελετή παγανιστών που σκόπευαν να θυσιάσουν ένα παιδί κάτω από μια βελανιδιά (παγανιστικό συμβολικό δένδρο), για να σταματήσει την τελετή και να σώσει το παιδί έδωσε μια γροθιά στη βελανιδιά και αμέσως αυτή τυλίχτηκε στις φλόγες και το παιδί σώθηκε. Με αυτό το γεγονός θεωρείται ότι καταργήθηκε η ιερότητα που απέδιδαν μέχρι τότε στην βελανιδιά και ο ίδιος ο Άγιος στόλισε ένα έλατο σαν το δένδρο που αναπαριστά τη ζωή και αργότερα καθιερώθηκε και σαν το σύμβολο των Χριστουγέννων.

Όμως οι μαγευτικές παραδόσεις δεν σταματούν εδώ. Στον ιδρυτή του Προτεσταντισμού Μαρτίνο Λούθηρο αποδίδεται η πρώτη φωταγώγηση του Χριστουγεννιάτικου δένδρου. Σύμφωνα με τον θρύλο καθώς έκανε μια βόλτα στο δάσος ένα χειμωνιάτικο βράδυ με ξαστεριά, μαγεύτηκε τόσο πολύ από το παιχνίδι των αστεριών με τις φυλλωσιές των δένδρων που φαίνονταν λες και ήταν στολίδια πάνω στα φύλλα. Μαγεμένος από αυτή την εικόνα λοιπόν ο Λούθηρος έκοψε ένα μικρό δένδρο και φέρνοντας το σπίτι του, στόλισε τα κλαριά του με κεριά που έπαιζαν το ρόλο των αστεριών. Όμως το έθιμο αυτό γινόταν αιτία για πολλά ατυχήματα. Έτσι, μέχρι να εφευρεθούν τα ηλεκτρικά φωτάκια, οι προνοητικοί είχαν και έναν κουβά νερό κάτω από το δέντρο, για τον κίνδυνο πυρκαγιάς.

Το 1830 Γερμανοί μετανάστες εισήγαγαν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Αμερική.
Το πρώτο ηλεκτρικά φωτισμένο Χριστουγεννιάτικο δέντρο του κόσμου, θεωρείται ότι στολίσθηκε στη Νέα Υόρκη το 1882, στην κατοικία του Έντουαρτ Τζόνσον, ενός συναδέλφου και συνεργάτη του εφευρέτη του ηλεκτρικού λαμπτήρα και του φωνογράφου Τόμας Έντισον.

Για την ιστορία το παλάτι του Oυίδσορ στο Λονδίνο στόλισε για πρώτη φορά Χριστουγεννιάτικο δέντρο το 1834 επί πρίγκιπος Aλβέρτου, ενώ ο Λευκός Oίκος στην Ουάσινγκτον απέκτησε το πρώτο του στολισμένο Χριστουγεννιάτικο δέντρο το 1856, επί προεδρίας Φρανκλίνου Πίρς.

Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δένδρο στην Ελλάδα στολίστηκε το 1833 στο Ναύπλιο, έξω από το σπίτι του Όθωνα.
Στη συνέχεια, όταν η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στην Αθήνα, η οικία του Όθωνα στην πλατεία Κλαυθμώνος (ακόμα δεν υπήρχαν τα ανάκτορα) ήταν το μοναδικό στολισμένο σπίτι στην Αθήνα και σύμφωνα με τους περισσότερους λαογράφους το Χριστουγεννιάτικο δένδρο στολίζονταν μπροστά από το θρυλικό καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» (βρισκόταν στη διασταύρωση Ερμού και Αιόλου) που αποτελούσε το κέντρο της πολιτικής ζωής του νεοσύστατου τότε κράτους και οι Αθηναίοι έκαναν ουρά για να θαυμάσουν το πρωτόγνωρο αυτό δέντρο.

Πάντα σύμφωνα με την λαογραφία το στολισμένο καραβάκι δεν το γνώριζαν στην Αθήνα εκείνης της εποχής αλλά αποτελούσε χριστουγεννιάτικο έθιμο σε ορισμένα νησιά μας αμέσως μετά την Τουρκοκρατία, όταν κατά την περίοδο των Χριστουγέννων που οι ναυτικοί γύριζαν στα σπίτια τους για τις γιορτές, οι νοικοκυρές στόλιζαν ένα καράβι που αποτελούσε ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους και συμβόλιζε την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού.
Σύμφωνα με την άποψη του λαογράφου Δημήτρη Λουκάτου : « …συνυφασμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, αλλά και ως τάμα των ναυτικών σε στιγμές κινδύνου στη θάλασσα, το καράβι δεν θα μπορούσε να συμβολίσει οικογενειακές συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη, ή να τονώσει το οικογενειακό αίσθημα. Για το λόγο αυτό, το καράβι σπάνια αποτέλεσε κυρίαρχο στοιχείο διακόσμησης των ελληνικών σπιτιών τα Χριστούγεννα….»
Συνεπώς, το χριστουγεννιάτικο έλατο ήταν απλά μία νέα μόδα και δεν περιόρισε κάποια προϋπάρχουσα συνήθεια των Αθηναίων και των περισσοτέρων Ελλήνων, όπως λανθασμένα πιστεύεται.

Πρόδρομος του Χριστουγεννιάτικου δένδρου στην χώρα μας θεωρείται και το παραδοσιακό Χριστόξυλο ή Δωδεκαμερίτης ή Σκαρκάντζαλος, έθιμο που επικρατούσε κυρίως στα χωριά της Βορείου Ελλάδος.
Τα Χριστούγεννα λοιπόν ο παππούς ή ο πατέρας κάθε οικογένειας έφερνε από το δάσος ένα μεγάλο και γερό κούτσουρο (συνήθως από πεύκο ή ελιά) που έμπαινε στο τζάκι και έκαιγε όλο το 12/ήμερο των γιορτών από τα Χριστούγεννα ως τα Θεοφάνεια.
Σύμφωνα με την παράδοση το ξύλο αυτό καθαρίζε την παλιά καπνιά του τζακιού, έφερνε καλοτυχία στους ενοίκους του σπιτιού, προστάτευε το νοικοκυριό από τους καλικάντζαρους που μπαίνουν στα σπίτια από τις καμινάδες και κάνουν ζημιές και θεωρείτο ότι ζέσταινε τον μικρό Χριστό στην φάτνη του δένδρου.
Υποχρέωση των νοικοκυραίων ήταν να διατηρήσουν την φωτιά αναμμένη συνεχώς μέχρι τα Φώτα όπου τα παγανά (οι καλικάντζαροι) αποσύρονταν κάτω από τη γη.
Επίσης στο Πωγώνι της Ηπείρου υπήρχε το έθιμο τα παιδιά να στολίζουν ένα κλαδί από πεύκο ή κυπαρίσσι και να το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι ψάλλοντας τα κάλαντα και λέγοντας ευχές για υγεία και καλοτυχία.

Ο στολισμός του δένδρου είναι καθαρά συμβολικός. Οι συμβολισμοί και τα νοήματα πολλά και διαφορετικά στις διάφορες γωνιές του πλανήτη μας. Κατά κύρια άποψη συμβολίζει την ευτυχία των ανθρώπων και της φύσεως με τη Γέννηση του Θεανθρώπου.
Τα στολίδια που βάζουμε στο έλατο διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Στη Λιθουανία, για παράδειγμα, βάζουν στο δέντρο τους μια αράχνη και τον ιστό της, γιατί σύμφωνα με τον θρύλο, αυτό είχε κάνει παλαιότερα μια φτωχή γυναίκα όταν κοιμόνταν τα παιδιά της και όταν αυτά ξύπνησαν, ανήμερα των Χριστουγέννων, είδαν το δέντρο με τους μεταξένιους ιστούς να λάμπει.
Στην κορυφή του δένδρου συνήθως υπάρχει το αστέρι της Βηθλεέμ που οδήγησε τους μάγους στο Θείο Βρέφος.

Αυτά σαν εισαγωγή. Συνεχίζεται .......

Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από traveller Σαβ 1 Δεκ 2012 - 8:04

Mπραβο Γιωργο ..!!!!
Αρκετα ενδιαφερον το θεμα που ανοιξες !!!!
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]
Συνεχισε , ασταματητα ...
traveller
traveller


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από athanase Σαβ 1 Δεκ 2012 - 9:40

Και ενδιαφέρον και επίκαιρο...ξεκίνα.
athanase
athanase


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από diamantino Σαβ 1 Δεκ 2012 - 11:31

Μπραβο ! ! !
Πολυ ενδιαφερουσες πληροφοριες ! !
Περιμενουμε.....
diamantino
diamantino


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από antreas hobby Σαβ 1 Δεκ 2012 - 11:31

Να τελικά που σε ένα φόρουμ δεν κάνεις μόνο χαλαρές συζητήσεις αλλά μπορείς να βρεις και ανθρώπους που ψάχνουν λίγο περισσότερο και έχουν αρετές ανησυχίες
hi
Σε ευχαριστούμε και περιμένουμε με αγωνιά και άλλες πληροφορίες
Και φυσικά ένα μπράβο είναι απλός φτωχό…………………………….

clap
antreas hobby
antreas hobby


http://www.netcomms.eu

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Σαβ 1 Δεκ 2012 - 12:27

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΙΑΤΙΚΗΣ ΦΑΤΝΗΣ

Φάτνη στην αρχαία ελληνική γλώσσα απ' όπου προέρχεται ως λέξη , αλλά και στις λατινογενείς γλώσσες σημαίνει «παχνί = ταϊστρα των ζώων».

Γιατί όμως καθιερώθηκε σαν έθιμο ;

Ο λόγος βρίσκεται στο ότι κατά τον Μεσαίωνα η πλειονότητα των ανθρώπων ήταν αγράμματοι και τους ήταν αδύνατο να διαβάσουν και να κατανοήσουν το Ευαγγέλιο. Υπήρξε λοιπόν η ανάγκη να βρεθεί ένας απλός, κατανοητός και διδακτικός τρόπος που να περιγράψει το τι συνέβη την Άγια Νύχτα της Γεννήσεως του Θεανθρώπου στη Βηθλεέμ.

Πότε και πού άρχισε να εφαρμόζεται ;

Το έθιμο αυτό προέρχεται από την Ιταλία. Πιο συγκεκριμένα η πρώτη φάτνη χρονολογείται από το 1224 μ.Χ. όταν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης έστησε την αναπαράσταση του στάβλου που γεννήθηκε ο Χριστός, στο χωριό Greccio, κοντά στο Ριέτι στην Κεντρική Ιταλία με σκοπό να νοιώσουν οι χωρικοί καλύτερα την έννοια της Χριστουγεννιάτικης λειτουργίας. Τα ζώα της φάτνης τότε ήταν πραγματικά και οι φιγούρες ήταν σε μέγεθος ανθρώπου.
Από εδώ λοιπόν ξεκίνησε αυτό το έθιμο που έγινε συνήθεια και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του στολισμού του δένδρου.

Ο σκοπός της φάτνης ανέκαθεν ήταν εκπαιδευτικός και ποτέ δεν αποτέλεσε αντικείμενο θρησκευτικής λατρείας. Μέχρι και τον 15ο-16ο αιώνα φάτνες στήνονται μόνο σε μοναστήρια και βασιλικές αυλές, συνήθως σε φυσικό μέγεθος.

Το 1730 περίπου αποτελεί την απαρχή για την εξέλιξη της φάτνης, με έδρα την Νάπολη της Ιταλίας, χάρη στο βασιλιά της Κάρολο τον 3ο, ο οποίος ξόδεψε πολύ χρήμα και χρόνο για την κατασκευή της φάτνης, αναθέτοντας σε φημισμένα εργαστήρια πορσελάνης την κατασκευή των ομοιωμάτων.
Οι πλούσιες οικογένειες τις περιοχής μιμούμενες τον βασιλιά, επιδόθηκαν σε ένα ατελείωτο συναγωνισμό για το ποιος θα παραγγείλει την ομορφότερη φάτνη. Έτσι στη Νάπολη καθιερώθηκε η κατασκευή της φάτνης σαν λαϊκή και Χριστουγεννιάτικη παράδοση, αφού πρώτα ξεκίνησε από τα πλούσια σπίτια.
Είναι μια παράδοση που ζωντανεύει κάθε Δεκέμβριο στην Νάπολη και ιδιαίτερα στις εκκλησίες της και συνεχίζεται έως τις μέρες μας.

Αντίστοιχη παράδοση αναπτύσσεται και στην Γαλλική Προβηγκία και συγκεκριμένα στην Μασσαλία και στις πόλεις Αιξ και Άρλ. Εδώ οι φάτνες είναι πιο ταπεινές, οι φιγούρες (santons = μικροί άγιοι) είναι από πηλό και αναπαριστούν την καθημερινότητα της Γαλλικής υπαίθρου.
Η παράδοση είναι τόσο ισχυρή που ακόμα και σήμερα στο λιμάνι της Μασσαλίας γίνεται πολυήμερο παζάρι που πωλούνται «σαντόν» για την φάτνη, ο δε καθεδρικός ναός της πόλεως Άρλ μετατρέπεται κάθε Δεκέμβριο σε μια απέραντη φάτνη.

Το πότε ακριβώς καθιερώθηκε η φάτνη στην Ελλάδα δεν είναι σαφές στη λαογραφία μας.

Παλαιότερα αυτές οι φάτνες ήταν κατασκευασμένες από χαρτί και συνήθως αναδιπλούμενες, σήμερα αποτελούν ιδιαίτερες κατασκευές, διαφόρων μεγεθών και υλικών που κύριο σκοπό έχουν την ανάμνηση της φάτνης στην οποία γεννήθηκε ο Χριστός.

Συνεχίζεται ......
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Κυρ 2 Δεκ 2012 - 16:33

Και περνάμε στα κατ' εξοχήν Ελληνικά έθιμα αυτών των εορταστικών ημερών ..που έρχονται.

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ

Αποτελούν ίσως ένα από τα λίγα, κατ’ εξοχήν Ελληνικά, έθιμα που διατηρούνται κατά γράμμα και απαρέγκλιτα ακόμη στην πατρίδα μας.

Η απαρχή τους τοποθετείται στην αρχαία Ελλάδα και θεωρούνται ως η επιβίωση πρωτόγονων και πανάρχαιων δοξασιών που έφθασαν μέχρι τις μέρες μας.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Επιτρέψτε του εδώ μια σύντομη ιστορική παρένθεση.

Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως, αρχαία γραπτά κομμάτια με κείμενα παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα που στην αρχαιότητα αποτελούσαν το «τραγούδι της Ειρεσιώνης».

Η Ειρεσιώνη (από το είρος = έριον, μαλλίον) ήταν κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς της φύσης.

Αποτελούσε μια έκφραση ευχαριστίας για την γονιμότητα του έτους που έφευγε (ο χρόνος κατά την αρχαιότητα άλλαζε το Φθινόπωρο) και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας και κατά το επόμενο έτος και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη).

Την εβδόμη ημέρα του μηνός Πυανεψιώνος (πυάνος + έψω = βράζω κουκιά, ήταν ο 4ος μήνας στο Αττικό ημερολόγιο και ο πρώτος μήνας του νέου έτους και προσδιορίζεται μεταξύ 22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου), παιδιά των οποίων ζούσαν και οι δύο γονείς, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της αρχαίας Αθήνας τραγουδώντας τις καλένδες (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημα τους από τον νοικοκύρη του σπιτιού και όταν έφθαναν στο σπίτι τους κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την εξώπορτα τους, όπου έμενε εκεί μέχρι το επόμενο έτος, οπότε αφού τοποθετούσαν την νέα, κατέβαζαν την παλιά και την έκαιγαν.

Κατά μια άλλη εκδοχή κρεμούσαν την Ειρεσιώνη πάνω από την θύρα του Ιερού του Απόλλωνος καθόσον οι γιορτές αυτές ήταν αφιερωμένες στο θεό Απόλλωνα και κατά τους κλασικούς χρόνους αποτελούσαν μέρος της μεγάλης εορτής των "Θησείων".

Το «τραγούδι της Ειρεσιώνης» το συναντάμε ακόμα και σήμερα με μικρές παραλλαγές στα κάλαντα της Θράκης.

Πολύ αργότερα στο Βυζάντιο, συναντάμε τις Βυζαντινές καλένδες που γιορτάζονταν τον Ιανουάριο και είχαν άμεση σχέση, κατά τον τύπο και όχι βεβαίως κατά το περιεχόμενο, με το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ειρεσιώνης.
Η ομοιότητα τους αυτή με τα αρχαιοελληνικά έθιμα οδήγησε τους Πατέρες της Εκκλησίας (στη ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδος) να τις απαγορεύσουν, γιατί τις είχαν χαρακτηριστεί ως ειδωλολατρικές εκδηλώσεις και τους συμμετέχοντες τους χαρακτήριζαν ως «μηναγύρτες».

Τα σύγχρονα κάλαντα μας έχουν άμεση σχέση και καταγωγή με τις καλένδες των Βυζαντινών χρόνων και γι’ αυτό και η γλώσσα που είναι γραμμένα είναι η καθαρεύουσα.
Και εδώ κλείνει η παρένθεση μας και συνεχίζουμε….

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Τα κάλαντα στα διάφορα ετυμολογικά λεξικά περιγράφονται ως εθιμικά τραγούδια του λαού που εξιστορούν μυθοποιημένα ιστορικά γεγονότα των ημερών με αναφορές σε λαϊκές δοξασίες (καλικάντζαροι κλπ) και καταλήγουν με ευχές για υγεία, ευτυχία καλοτυχία στους οικοδεσπότες και στο σπίτι.
Τα όργανα που κατά παράδοση συνοδεύουν τα παραδοσιακά κάλαντα είναι το τρίγωνο, το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα και η φυσαρμόνικα.

Σίγουρα όλοι μας θα θυμόμαστε με τις καλύτερες αναμνήσεις, τα παιδικά μας χρόνια τις μέρες των Χριστουγέννων που ξεχυνόμασταν σε παρέες πρωϊ-πρωϊ στους δρόμους με τα τρίγωνα στα χέρια να προλάβουμε τους υπόλοιπους και να πούμε πρώτοι τα κάλαντα στην γειτονιά, στους φίλους, στους συγγενείς, τα πειράγματα μεταξύ μας όταν κάναμε λεκτικά σαρδάμ στην απαγγελία τους, τα χαμόγελα, τους γιορτινούς ήχους που πλημμύριζαν τους δρόμους οι φωνές μας, την απογοήτευση όταν δεν μας άνοιγαν την πόρτα και το μοίρασμα το μεσημέρι των εισπράξεων του κόπου μας, καθώς και το καμάρι που νοιώθαμε για το ποσό που συγκεντρώσαμε, κάνοντας όνειρα πως θα το ξοδέψουμε.
Παιδικές ανέμελες μέρες, δυστυχώς χωρίς επιστροφή ……

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Όλος λοιπόν αυτός ο συμβολισμός των καλάντων φτάνει αναλλοίωτος μέχρι τις μέρες μας, έστω και αν ο πολύς κόσμος αγνοεί αυτές τις ιστορικές λεπτομέρειες, απλά και μόνο γιατί ο λαός μας διαισθάνεται, βιώνει και λειτουργεί άριστα με γνώμονα το ένστικτο του, χωρίς να υπάρχει η ανάγκη κάποιος να του εξηγήσει, να του αναλύσει το πώς και το γιατί.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Το κακό και ο πιθανός κίνδυνος στην σημερινή εποχή που ζούμε είναι και το ότι έχουν εισαχθεί και μεταγλωττιστεί διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα παραδοσιακά κάλαντα μας και που δυστυχώς τείνουν να τα υπερκαλύψουν και να τα παραγκωνίσουν, αφ' ενός προβαλλόμενα συνεχώς από τα ΜΜΕ και τους ….ελαφρόμυαλους αλλά κατά τα άλλα ….. «γνώστες παντός επιστητού» παρουσιαστές τους και αφ' ετέρου από την .....αδιαφορία και ανεκτικότητα μας σαν λαός πάνω στα λογής-λογής "μοντέρνα" ή .....trendy κατά την καθομιλουμένη ξενόφερτα "καλούδια".

Και για να μη ξεχνιόμαστε, αλλά να θυμόμαστε, στον παρακάτω σύνδεσμο υπάρχουν τα αυθεντικά κάλαντα από όλες τις γωνιές της Ελλάδας μας :

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Τα κάλαντα λοιπόν σηματοδοτούν αυτή τη γλυκιά προσδοκία της ευτυχίας, της ευφορίας και της μαγείας αυτών των εορταστικών ημερών, δοσμένα χαρμόσυνα μέσα από τις παιδικές φωνές και τα χαμόγελα.

Και κλείνουμε την παρουσίαση για τα κάλαντα με μια σημασιολογική παρατήρηση.
Το έθιμο της απαγγελίας των καλάντων στην πολιτική ηγεσία και στα λοιπά δημόσια πρόσωπα της χώρας μας έχει τις ρίζες του στην περίοδο της βασιλείας, όταν είχε καθιερωθεί με βασιλικό διάταγμα η απαγγελία των καλάντων από τους άνδρες της ευζωνικής βασιλικής φρουράς ενώπιον του βασιλέως και της οικογένειας του, κατ΄ αντιστοιχία παρομοίων εθιμικών ευχητικών εκδηλώσεων και σε άλλους ευρωπαϊκούς βασιλικούς οίκους.
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Maximos Κυρ 2 Δεκ 2012 - 22:58

Γιώργο, με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο, οι επισημάνσεις σου ...
... για τον λαθεμένο δρόμο, που έχουν πάρει τα παραδοσιακά κάλαντα ...
... και κάθε τι το παραδοσιακό, θα πρόσθετα εγώ ... δυστυχώς. Sad

Ευτυχώς, που υπάρχουν (... υπήρξαν εν προκειμένω) προσωπικές προσπάθειες, φωτεινών παραδειγμάτων ...
... όπως αυτές της αξέχαστης Δόμνας Σαμίου ...

Maximos
Maximos
Admin


https://taxidiarides.forumgreek.com

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Cissy 242 Δευ 3 Δεκ 2012 - 11:00

Γιώργο πολύ ωραίο το λαογραφικό σου, και ειδικότερα οι επισημάνσεις για την διαδοχή των θρησκειών, και την συνέχεια και μεταξέλιξη των εθίμων και την μεταπήδήσή τους από την μία θρησκεία στην άλλη. Εξέλιξη διαχρονική και όχι πάντα εύκολη και ανέφελη.
C
Cissy 242
Cissy 242


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από athanase Δευ 3 Δεκ 2012 - 12:33

Γιώργο, για μία ακόμη φορά ευχαριστούμε, οι πληροφορίες σου και ενδιαφέρουσες, διδακτικές αλλά και επίκαιρες. Μπράβο γι αυτή την προσπάθεια και τον χρόνο σου.
athanase
athanase


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Τρι 4 Δεκ 2012 - 16:44

Αφού λοιπόν ….θυμηθήκαμε την ιστορία και τους θρύλους που κρύβονται πίσω από κάποιες αυτονόητες έννοιες και όρους, που τόσα συχνά χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη και που γιορτάζουμε κάθε έτος, ας γνωρίσουμε και μερικά …ιδιαίτερα και ξεχωριστά ήθη και έθιμα (που υπάρχουν ή υπήρχαν) στα διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας, ξεκινώντας από τα νότια και πιο συγκεκριμένα από τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη.

Λέγοντας «Γιορτές» εννοούμε την εορταστική περίοδο Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων που διαρκεί 12 ημέρες, γι’ αυτό και στη λαογραφία αποκαλούνται και Δωδεκαήμερο ή Δωδεκαμερίτης.
Τα έθιμα των ημερών αυτών δεν αφορούν μόνο εκδηλώσεις και εθιμικά δρώμενα αλλά και ιδιαίτερα εορταστικά φαγητά, ανταλλαγές δώρων κλπ. όλα με κάποιο συμβολικό χαρακτήρα.

Στα νησιά της Δωδεκανήσου γιορτάζονται με ιδιαίτερο χρώμα και με διαφορετικά έθιμα από νησί σε νησί και από χωριό σε χωριό οι γιορτές του Δωδεκαημέρου.

Οι προετοιμασίες ξεκινούν από την 40/ήμερη νηστεία πριν από τα Χριστούγεννα με σκοπό να προετοιμαστούν ψυχικά και σωματικά για τη γέννηση του Χριστού και να απολαύσουν στη συνέχεια το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Ανήμερα των Χριστουγέννων οι κάτοικοι της Ρόδου συνηθίζουν να πηγαίνουν οικογενειακά στην εκκλησία και αμέσως μετά να επισκέπτονται τους ηλικιωμένους γονείς και παππούδες για τις σχετικές ευχές.

Το κύριο εορταστικό φαγητό στα νησιά της Δωδεκανήσου ήταν και παραμένει το ψητό χοιρινό κρέας.
Ειδικά στο τραπέζι των Χριστουγέννων ξεχωριστή θέση έχουν και τα παραδοσιακά «γιαπράκια» (αμπελόφυλλα τυλιγμένα και γεμισμένα με κιμά , από την τουρκική λέξη yaprak = φύλλο φυτού). Σε ότι αφορά τα γλυκά τόσο στη Ρόδο όσο και στα υπόλοιπα νησιά το χαρακτηριστικό είναι οι δίπλες, οι οποίες εξακολουθούν να κατασκευάζονται και σήμερα.

Όσον αφρά το σφάξιμο του χοίρου, στα χωριά της Ρόδου, γινόταν σε παρέες και με ειδική ιεροτελεστία.
Την Πρωτοχρονιά ένα από τα έθιμα τα οποία και σήμερα διατηρείται είναι το έθιμο της «μπουλουστρίνας» δηλαδή ένα χρηματικό ποσό εν είδει δώρου που παίρνουν τα μικρά παιδιά την πρώτη ημέρα του χρόνου όταν επισκέπτονται τους συγγενείς τους.

Και συνεχίζουμε με τα έθιμα στην Κρήτη.

Ξεκινώντας από τη δυτική Κρήτη, η νηστεία του 40ήμερου και εδώ τηρείται ευλαβικά, και δεν είναι λίγοι οι πιστοί που κατακλύζουν τις εκκλησίες και τούς ναούς.

Στο ορεινό Ρέθυμνο και συγκεκριμένα στα χωριά της επαρχίας Αμαρίου βάζανε λίγη κοινή ζύμη σε ένα πιάτο και καθώς ξενυχτούσαν συζητώντας (βεγγερίζανε) η ζύμη φούσκωνε, γίνονταν προζύμι και τότε κατά την πίστη των ανθρώπων ήταν η ώρα που γεννιόνταν ο Χριστός.

Το προζύμι και το Χριστόψωμο είχαν ξεχωριστή θέση σε κάθε σπίτι, ενώ το «ανάθρεμμα» του χοίρου που σφάζονταν την παραμονή κυριαρχούσε στα περισσότερα χωριά. Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων από το κρέας του χοίρου παρασκεύαζαν λουκάνικα, και πολλά άλλα παρασκευάσματα που θα διαβάσετε παρακάτω.

Παλαιότερα το βραδύ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και τα πήγαιναν στο σπίτι. Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν.

Στο Ηράκλειο υπάρχει και το έθιμο της μπουγάτσας, όπου οι κάτοικοι καταναλώνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεγάλες ποσότητες μπουγάτσας θέλοντας να είναι γλυκιά η πρώτη τους γεύση

Τέλος πολλά είναι τα έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και στην ανατολική Κρήτη.
Το Χριστόψωμο και εδώ το φτιάχνουν οι γυναίκες στο σπίτι με ιδιαίτερη φροντίδα και για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, αποτελεί το ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσσοντας ευχές.

Η σφαγή των χοιρινών γίνονταν την προπαραμονή των Χριστουγέννων, την Ημέρα των Αγίων Δέκα, στα χωριά της ανατολικής Κρήτης. Από το σφάξιμο του χοίρου δεν πετούσαν τίποτα. Από το κρέας τους λοιπόν και εδώ παρασκεύαζαν λουκάνικα, ομαθιές, τσιλαδιά με τη χοιροκεφαλή (δηλαδή η πηχτή που είναι απαραίτητος μεζές στο Πρωτοχρονιάτικο τραπέζι), απάκια από λουρίδες ψαχνού κρέατος καπνισμένες στο τζάκι, σύγκλινα (κομμάτια κρέας μισοβρασμένα και αποθηκευμένα σε κιούπι) μαζί με τη γλίνα (το λίπος) που τα βοηθούσε να διατηρηθούν πολλούς μήνες και τα μαγείρευαν με πατάτες.

Η «καλή χέρα» (αντίστοιχο με τη μπουλουστρίνα της Δωδεκανήσου, που γνωρίσαμε προηγουμένως) παραμένει ένα από τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς όπου συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που θα επισκεφτούν κάποιο σπίτι την Πρωτοχρονιά.

Το έθιμο του ποδαρικού επίσης καλά κρατεί και αποτελεί ξεχωριστή τελετουργία, αφού είναι πολλοί αυτοί που ανήμερα της Πρωτοχρονιάς βάζουν στο σπίτι τους μια πέτρα για να είναι γερό, ενώ άλλοι πάλι μεταφέρουν νερό γιατί έτσι πιστεύουν πως θα τρέχουν τα καλά, όλο τον χρόνο σαν το νερό.

Συνεχίζεται (βοριότερα).....


Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Πεμ 6 Δεκ 2012 - 0:28

Επόμενος προορισμός για να γνωρίσουμε τα Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα είναι οι Κυκλάδες.
Επειδή τα νησιά είναι πολλά και τα έθιμα ενδιαφέροντα και διαφορετικά θα τα δούμε σε δύο συνέχειες.

Α' ΜΕΡΟΣ
Στις Κυκλάδες το δωδεκαήμερο από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι και την ημέρα των Φώτων επικρατεί ο φόβος για τους καλικάντζαρους, ο οποίος δημιούργησε έθιμα γύρω από την εστία του σπιτιού, προκειμένου με αυτό τον τρόπο, να αποτραπεί η ανεπιθύμητη παρουσία τους.
Τα ήθη και τα έθιμα εδώ παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο και αποτυπώνουν παλιές συνήθειες που η σύγχρονη εποχή δεν έχει καταφέρει να τις εξαφανίσει. Τα έθιμα των Χριστουγέννων διαφέρουν από νησί σε νησί, έχουν όλα όμως έναν κοινό παρονομαστή: την ελπίδα που φέρνει η γέννηση του Χριστού.
Οι Κυκλαδίτες θεωρούν καλό οιωνό να φυσάει βοριάς την Πρωτοχρονιά, αλλά και να έρθει στην αυλή τους περιστέρι. Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό τους κοράκι τούς βάζει σε σκέψεις μελαγχολικές ότι τάχα τους περιμένουν συμφορές.
Σε ορισμένα χωριά των Κυκλάδων, όταν οι άνθρωποι πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ' ένα κομμάτι σίδερο για να είναι όλο το χρόνο υγιείς («σιδερένιοι»).
Στα χωριά της Νάξου και τις δώδεκα ημέρες των εορτών καίει άσβεστο ένα ξύλο στο τζάκι, το «χριστοκούτσουρο», τη στάχτη του οποίου θα ρίξουν αργότερα για ευλογία σε φυτά και ζώα.
Το «πάντρεμα» της φωτιάς είναι ένα ακόμη έθιμο των νησιών και σκοπό έχει την ενίσχυση των δεσμών του ζευγαριού.
Στο Γλινάδο της Νάξου, τοποθετούν σταυρωτά δυο ξύλα στη φωτιά, για να είναι το ανδρόγυνο ευτυχισμένο, ακριβώς όπως ζευγαρώνουν τα ξύλα.
Ένα παραδοσιακό γαστρονομικό έθιμο της Νάξου είναι το γεμιστό κατσίκι με διάφορα χορταρικά και ρύζι, το οποίο παρασκευάζεται και προσφέρεται τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Ζυμώνονται επίσης τα Χριστόψωμα με σταφίδες και καρύδια, τα οποία έχουν στο κέντρο ένα ολόκληρο καρύδι με το τσόφλι του και ένα σταυρό από ζυμάρι. Στη Νάξο ψέλνονται, ως κάλαντα, τα περίφημα «κοτσάκια», ένα είδος μαντινάδας με σκωπτικό χαρακτήρα.
Στην Αμοργό, ανήμερα τη Πρωτοχρονιά, σερβίρουν τον «κοφτό», ένα έδεσμα από σιτάρι, κρεμμύδι, τυρί τριμμένο, λάδι και νερό για να πάει καλά η σοδειά.
Στην Ανάφη, τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές παρασκευάζουν και προσφέρουν το «κουφέτο», ένα γλυκό κουταλιού από ασπρισμένα αμύγδαλα και κομμάτια κοκκινωπής κολοκύθας τα οποία έχουν σιγοβράσει σε μέλι.
Την Πρωτοχρονιά ψήνουν σε ξυλόφουρνο το αναφιώτικο «ζαφοριστό», ένα είδος ψωμιού από κρόκο Κοζάνης με την ιδιαίτερη γεύση του και με έντονο κίτρινο χρώμα.
Τα Χριστούγεννα, τα στενά δρομάκια της Μυκόνου φαντάζουν διαφορετικά από το καλοκαίρι και μοσχοβολούν από τις δίπλες, τα φοινίκια, τους κουραμπιέδες και τα Χριστόψωμα που ψήνονται στο φούρνο.
Στα χωριά ζυμώνουν και ψήνουν ένα επιπλέον Χριστόψωμο το οποίο μοιράζουν στα ζώα του σπιτιού. Εκτός από τα γλυκίσματα οι νοικοκυρές μαγειρεύουν λαρδί χοιρινό με χόρτα ή λάχανο, το οποίο συμβολίζει την αφθονία, κρέας ψητό στον φούρνο, κρεμμυδόπιτα με ντόπια «τυροβολιά» και μελόπιτα με τυροβολιά, μέλι και κανέλα.
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ομάδα «καλαντιστάδων» του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Γυναικών Μυκόνου, με την παραδοσιακή «καράβα» και το φαναράκι στα χέρια, περιφέρεται στην Χώρα ψάλλοντας τα Μυκονιάτικα και τα παραδοσιακά Δηλιανά Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα

Συνεχίζεται με τα έθιμα στα υπόλοιπα Κυκλαδονήσια ......
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Maximos Παρ 7 Δεκ 2012 - 13:58

Γιώργο, πολύ καλή δουλειά

Σ' αυτή την παρουσίαση, βρίσκω συγκεντρωμένα διάφορα λαογραφικά στοιχεία του τόπου μας
και μαθαίνω καινούργια "πράγματα", που μέχρι τώρα είχα, από κάποιες διάσπαρτες αναγνώσεις.

Σ' ευχαριστώ πολύ ...
Maximos
Maximos
Admin


https://taxidiarides.forumgreek.com

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Παρ 7 Δεκ 2012 - 17:12

ΚΥΚΛΑΔΕΣ Β' ΜΕΡΟΣ :

Σε όλα τα Κυκλαδονήσια, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς οι νέοι πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα κάλαντα. Με τα χρήματα που μαζεύουν στήνουν παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία του χωριού.

Στο χωριό Τριπόταμος της Τήνου, ενδιαφέρον παρουσιάζει το λεγόμενο έθιμο του «κάβου». Δηλαδή ανήμερα Χριστούγεννα ένας κάτοικος του χωριού παίρνει στο σπίτι του την εικόνα της γέννησης του Χριστού, παίρνει δηλαδή τον «κάβο της χρονιάς».
Αυτό σημαίνει ότι για όλο το χρόνο θα πρέπει να φροντίζει την εκκλησία, να τη διατηρεί καθαρή και να κρατάει το καντήλι της πάντοτε αναμμένο και να μοιράσει στους συγχωριανούς του κεριά από καθαρό κερί μέλισσας πριν τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία .
Όταν έρθουν τα επόμενα Χριστούγεννα, τότε οφείλει να ετοιμάσει ένα μεγάλο κοινό τραπέζι στο σπίτι του μόνο για τους άνδρες του χωριού και τον ιερέα της ενορίας. Οι προσκεκλημένοι φέρνουν μαζί τους, μέσα σε μία πετσέτα, το ψωμί, το πιρούνι, το κουτάλι και το κρασί τους, και λέγεται το τραπέζι της «αδελφοσύνης».
Το επίσημο αυτό γεύμα χαρακτηρίζεται από την αφθονία των εδεσμάτων και τη γενναιοδωρία του «κάβου» ο οποίος προσφέρει στους συνδαιτυμόνες σούπα μοσχαρίσια, κρεμμυδάτο κοκκινιστό κρέας, κρέας βραστό και ντολμάδες.
Το κρασί προσφέρεται σε «τάσια», δηλαδή σε κύπελλα με ημισφαιρικό σχήμα φτιαγμένα από ορείχαλκο, τα οποία χρησιμοποιούνται αποκλειστικά αυτή τη μέρα και είναι δωρεά των κατοίκων του χωριού. Μετά το φαγητό, μια ομάδα καλεσμένων μαζί με τον ιερέα, μεταφέρουν την εικόνα της Γέννησης του Χριστού από την εκκλησία στο σπίτι του οικοδεσπότη, ψάλλοντας Χριστουγεννιάτικα τροπάρια.
Η εικόνα τοποθετείται πάνω στο τραπέζι δίπλα στον ιερέα. Όλοι κάθονται πάλι στο τραπέζι, ο ιερέας μοιράζει αντίδωρο και ανάβονται κεριά, πανομοιότυπα με αυτά τα οποία μοιράστηκαν στην πρωινή λειτουργία. Ο ιερέας ρωτάει κατόπιν το όνομα του επόμενου «κάβου». Μόλις αυτό ανακοινωθεί περιφέρονται δύο δίσκοι, ο ένας για τη χρηματική βοήθεια του νέου «κάβου» και ο άλλος για τη βοήθεια του ιερέα.
Την επόμενη μέρα, 26η Δεκεμβρίου, όλοι οι συγχωριανοί συγκεντρώνονται πάλι στο σπίτι του παλιού «κάβου» για να φάνε και να πιουν ότι απέμεινε από την προηγούμενη μέρα. Οι υποχρεώσεις του παλαιού «κάβου» τελειώνουν με το γεύμα των Χριστουγέννων, αλλά αυτός, μέχρι το τέλος του χρόνου, δεν παύει να ευθύνεται για το άναμμα του καντηλιού της εικόνας.

Στη Σέριφο, έναν τόπο πλούσιο σε παραδόσεις, θρύλους και δοξασίες που μπλέκουν την ιστορία με τους μύθους φτιάχνοντας παραμύθια με πειρατές και κουρσάρους, ένα έθιμο που μετρούσε πάρα πολλά χρονιά ζωής και αναβίωνε κάθε Χριστούγεννα είναι το ότι όλοι οι άνδρες του νησιού, οι αρχηγοί της οικογένειας, πρέπει να πάνε στον παπά του χωριού για να του ευχηθούν και να του δώσουν κάποιο φιλοδώρημα. Με αυτόν τον τρόπο να «φλερτάρουν» -όπως λέγεται - τον παπά του χωριού. Στις μέρες μας όμως αυτό το έθιμο έχει πια εκλείψει.

Στην Πάρο τα παιδιά ψάλλουν τα κάλαντα όχι το πρωϊ αλλά το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αμέσως μετά τον εσπερινό και επίσης ανήμερα το πρωί μετά το τέλος της λειτουργίας.
Τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές ψήνουν Χριστόψωμα φτιαγμένα από αλεύρι και ξηρούς καρπούς, σχηματίζουν με το ζυμάρι ένα σταυρό πάνω σε αυτά και τα δίνουν για τροφή στα ζώα του σπιτιού.
Το πρωί της παραμονής των Θεοφανείων, μετά τη τέλεση του «Μικρού Αγιασμού», οι ιερείς, φορώντας το πετραχήλι και κρατώντας στο χέρι το σταυρό μ' ένα κλαδί φρέσκο βασιλικό, «φωτίζουν» τα σπίτια.
Τους συνοδεύει ένα παιδί το οποίο κρατάει στα χέρια του την «σίγκλα» (ένα κουβαδάκι με τον αγιασμό), κι ένα λαδοφάναρο με το Άγιο Φως. Πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι οι ιερείς ψάλλουν το «Εν Ιορδάνη...» και «φωτίζουν», κατά την τοπική διάλεκτο, τους πιστούς και τα δωμάτια του σπιτιού τους ώστε να απομακρυνθούν τα κακά και πονηρά πνεύματα.
Οι νοικοκυρές ρίχνουν στη «σίγκλα» τον οβολό τους και ειδικά στην Μάρπησσα, προτείνουν στον ιερέα να καθίσει στον καναπέ λέγοντας του: «...Κάτσε παπά για να καθίσει κι η κλώσσα μας!» και τον κερνούν νηστίσιμα μπουρεκάκια.
Το απόγευμα της παραμονής των Θεοφανείων ομάδες παιδιών και ενηλίκων ψάλλουν τα Παριανά κάλαντα τα οποία είναι επηρεασμένα από την αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος της Βάπτισης του Χριστού.
Τα ξημερώματα της ημέρας των Φώτων γίνεται λειτουργία στη ανδρική Μονή της Λογγοβάρδας, βορειανατολικά της πρωτεύουσας Παροικιάς. Η λειτουργία αρχίζει στις δύο τα ξημερώματα και την παρακολουθούν μόνο άντρες, ενώ οι γυναίκες πηγαίνουν στην αντίστοιχη τελετή του Ιερού Ναού του Ταξιάρχη, πάντοτε στην ίδια περιοχή.
Το πρωί των Θεοφανείων στους παράκτιους οικισμούς της Πάρου, μετά το τέλος της λειτουργίας του «Μεγάλου Αγιασμού», ο ιερέας, οι ψάλτες και το εκκλησίασμα πηγαίνουν από την εκκλησία στο λιμάνι, κρατώντας την εικόνα της Βάφτισης και τα Εξαπτέρυγα, για να γίνει ο αγιασμός των υδάτων και η κατάδυση του Τίμιου Σταυρού
Η γιορτή αυτή θεωρείται ως ημέρα κάθαρσης και εξαγνισμού για τους ανθρώπους, τα ζώα και τη Φύση γενικότερα. Οι γεωργοί ραντίζουν με αγιασμό τα ζώα τους, τις κατοικίες τους, τα χωράφια, τα δέντρα, τα πηγάδια. Αυτό το τελετουργικό πρέπει να γίνει μέχρι το μεσημέρι γιατί θεωρείται ότι αργότερα ο αγιασμός χάνει τη δύναμη της κάθαρσης και του εξαγνισμού.

Στην Σίφνο τα παραδοσιακά Σιφνέικα κάλαντα είναι αυτοσχέδιες δημιουργίες στην τοπική διάλεκτο (κάτι σαν τις μαντινάδες) οι οποίες συνδέονται άμεσα με την θρησκευτική ζωή, σχολιάζουν πρόσωπα και καταστάσεις και ψέλνονται από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Το πατροπαράδοτο χριστουγεννιάτικο τραπέζι αποτελείται, κατά βάση, από χοιρινό κρέας παστό ή στο φούρνο και από Χριστόψωμα ζυμωμένα με γλυκάνισο.

Στη Σύρο, πάνω από ενάμισι αιώνα, δυο διαφορετικοί κόσμοι, δυο ξεχωριστές κοινωνίες με εντελώς διαφορετικά ήθη και αντιλήψεις, βρέθηκαν να συνυπάρχουν σε έναν τόπο κοινό. Σήμερα Καθολικοί και Ορθόδοξοι, Απανοχωρίτες και Ερμουπολίτες γιορτάζουν από κοινού τις μεγάλες στιγμές της Χριστιανοσύνης
Την «Καλή Βραδιά», δηλαδή την παραμονή των Χριστουγέννων, οι καθολικοί κάτοικοι, κυρίως της συριανής υπαίθρου και της Άνω Σύρου, μετά από την εκκλησία, επιστρέφουν στα σπίτια τους και τρώνε ψάρι και κουνουπίδι.
Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μέλη του Λυκείου Ελληνίδων, ντυμένα με την παραδοσιακή Συριανή φορεσιά, περιέρχονται στους δρόμους της Ερμούπολης κρατώντας το στολισμένο παραδοσιακό καραβάκι και ψάλλουν τα Συριανά και τα Τηνιακά κάλαντα.
Το καραβάκι συμβολίζει την πλεύση του ανθρώπου προς την καινούργια ζωή μετά τη γέννηση του Χριστού.
Την παραμονή των Θεοφανείων μέλη του Λυκείου Ελληνίδων ψάλλουν πάλι τα κάλαντα κρατώντας, αυτή τη φορά, φαναράκια φτιαγμένα από κούφια φρέσκα πορτοκάλια, αναβιώνοντας ένα παμπάλαιο συριανό έθιμο.
Αυτά τα, ξεχασμένα, έθιμα έχουν αναβιώσει στη Σύρο, τα τελευταία χρόνια μετά από τις αξιέπαινες προσπάθειες πολιτιστικών και δημοτικών φορέων του νησιού.

Συνεχίζεται ......


Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Σαβ 8 Δεκ 2012 - 12:30

Και συνεχίζοντας να γνωρίζουμε τα .....ξεχασμένα γιορτινά έθιμα της πατρίδας μας, φθάνουμε στην Πελοπόννησο.
Πλούσια σε χριστουγεννιάτικα έθιμα και η Πελοπόννησος, με κυρίαρχα στοιχεία εδώ το ρόδι και το Χριστόψωμο αλλά και μερικά άλλα.

Στα χωριά της Μάνης κατά τη διάρκεια της σαρακοστής των Χριστουγέννων τα περισσότερα παιδιά βγαίνανε για κυνήγι. Τα βράδια, όταν το σούρουπο έπεφτε για καλά και το κρύο άρχιζε να τσούζει, παίρνανε το φακό με καινούργια "πλάκα"(η μπαταρία εκείνης της εποχής) και γυρίζανε στα χαλάσματα και στα χωράφια κοντά στο χωριό.
Στόχος τους οι «γουργουγιάννηδες», τα μικρά πουλάκια που κούρνιαζαν εκεί. Τα θαμπώνανε με το φακό και τα πιάνανε. Αν ήταν πολύ ψηλά, τα χτυπούσανε με τις «λαστιχιέρες» (τις σφεντόνες). Η μάνα ή κάποια μεγάλη αδερφή τους τα καθάριζαν και τα πάστωναν.
Τα βάζανε σε πήλινα ή γυάλινα βάζα, για να τα φάνε τα Χριστούγεννα.
Και όταν ζύγωναν οι γιορτές, άρχιζαν οι παραδοσιακές ετοιμασίες.
Το σπίτι έπρεπε να βάλει τα γιορτινά του και όλο το χωριό να καθαριστεί και να ετοιμαστεί, για να υποδεχτεί τους ξενιτεμένους του, που θα έρχονταν να κάνουν γιορτές με τους δικούς τους.
Ένα άλλο Χριστουγεννιάτικο έθιμο στα χωριά της Έξω (Μεσσηνιακής) Μάνης, πέρα από τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα, είναι οι "τηγανίδες" ή "μανιάτικα λαλάγγια" (δηλαδή τραγανές λουρίδες από ζύμη, σαν χοντρό μακαρόνι, ψημένες σε καυτό λάδι).
Η πρώτη τηγανίδα (στρόγγυλη με σταυρό στη μέση) ήταν του Χριστού, η δεύτερη του σπιτιού κ.ο.κ..
Οι ψημένες τηγανίδες ακολούθως τοποθετούνταν σε στρογγυλά μπακιρένια ταψιά (τα "μπουρέκια" κατά την τοπική διάλεκτο) για να στραγγίσουν και όταν στράγγιζαν έμπαιναν σε κοφίνια που κρεμούσαν ψηλά.
Η ποσότητα των τηγανίδων ήταν ανάλογη των ατόμων της οικογένειας και η φωτιά για να ψηθούν έπρεπε να είναι δυνατή και να διαρκεί. Συνήθως χρησιμοποιούσαν τεμαχισμένα χοντρά κούτσουρα ("σκίζες").
Την ώρα της παρασκευής και του ψησίματος, αν κάποιος ήθελε να πιει νερό του έλεγαν να γυρίσει την πλάτη προς το τηγάνι για να μην τον …..βλέπουν οι τηγανίδες και ρουφάνε τα λάδι.
Όσοι πενθούσαν δεν έφτιαχναν γλυκά, αλλά τους τα πήγαιναν συγγενείς και φίλοι.

Το ζύμωμα του χριστόψωμου θεωρείται έργο θείο και αποτελεί έθιμο καθαρά Χριστιανικό.
Οι γυναίκες φτιάχνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια και το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία.
Κατά τη διάρκεια του ζυμώματος λένε :
"......Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει......"
Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ’ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι, συμβολίζοντας έτσι τη γονιμότητα.
Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι το ευλογημένο ψωμί, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσοντας πολλές ευχές.

Παλαιότερα τα παιδιά κατά ομάδες, αφού χτυπούσαν πρώτα την καμπάνα της εκκλησίας, ξεκινούσαν για να πουν τα κάλαντα στα σπίτια του χωριού.
Στον ώμο τους είχα κρεμασμένο τον «τρουβά», για να βάλουν μέσα ότι θα τους φίλεβαν (κερνούσαν) οι νοικοκυρές των σπιτιών που θα έλεγαν τα κάλαντα.

Η αλλαγή της χρονιάς αποτελούσε πολύ σημαντική στιγμή.
Συνδέεται άμεσα με την τύχη, την ελπίδα, το φόβο και την αγάπη. Θέλοντας λοιπόν να εξασφαλίσουν κατά το δυνατόν την καλή έκβαση αυτών των καταστάσεων, παλαιότερα στην Πελοπόνησο χρησιμοποιούσαν διάφορα μέσα, άλλα δεισιδαιμονικά και προληπτικά, αλλά συντροφικά και ανιδιοτελή, όλα τους όμως καθιερωμένα αλλά πολλά από αυτά ....ξεχασμένα σήμερα.
Το βράδυ, την ώρα της αλλαγής του χρόνου, όλη η οικογένεια ήταν μαζεμένη γύρω από το τραπέζι, αφού είχαν φάει το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας, που ήταν κόκορας μακαρονάδα.
Όταν κόντευε να αλλάξει ο χρόνος, όλα τα φώτα στο σπίτι έσβηναν, εκτός από το τζάκι και μόλις έμπαινε ο νέος χρόνος, όλοι αγκαλιάζονταν και φιλιόντουσαν, και πολύ συχνά οι άντρες του σπιτιού έριχναν και ντουφεκιές (.....τότε δεν υπήρχαν τα εντυπωσιακά πυροτεχήματα) .
Το ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς, τα μέλη της οικογένειας βγαίνοντας από το σπίτι πατούσαν μια πλατιά πέτρα που είχε φυλάξει η νοικοκυρά από την παραμονή και την έχει τοποθετήσει στο κατώφλι.

Ανήμερα Πρωτοχρονιάς, πήγαιναν στην εκκλησία (αλλά η σύζυγος συνήθως έμενε σπίτι), για τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και ο πατέρας της οικογένειας κουβαλούσε μαζί του ένα ρόδι για να «το λειτουργήσει».
Κατά την επιστροφή στο σπίτι, ο πατέρας χτυπούσε το κουδούνι της εξώπορτας (δεν έκανε να ανοίξει ο ίδιος) και έτσι ήταν ο πρώτος που έμπαινε στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.
Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί πόδι, έσπαζε το ρόδι στο κατώφλι του σπιτιού πετώντας το δυνατά κάτω ώστε να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και λέγοντας κάποια ευχή καλοτυχίας.
Πίστευαν πώς όσο γερές κι όμορφες ήταν οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα ήταν και οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.
Το ρόδι αποτελούσε και αποτελεί σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης στην Ελληνική λαογραφία. Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας κρεμούσαν σε κάθε σπίτι από το φθινόπωρο ένα ρόδι για το σκοπό αυτό.

Άλλοι συνήθιζαν να κρεμούν πάνω από την εξώπορτα του σπιτιού τους ένα «μποτσίκι», όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο η αγριοκρεμμύδα, που θεωρείται επίσης φυτό που φέρνει γούρι.

Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός των παπάδων. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει :
«........Στις πέντε του Γενάρη, φεύγουν οι καλικαντζάροι........»
Αλλά ο μεγάλος τρόμος των καλικαντζάρων είναι τα Φώτα. Εκείνη την ημέρα φεύγουν λέγοντας :
«….Φεύγετε να φεύγουμε κι έφτασε ο τουρλόπαπας, με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του....»
Η γιορτή των Φώτων λέγεται και Πρωτάγιαστη, γιατί αγιάζουνε όλα τα νερά.
Στην Κορώνη της Μεσσηνίας αυτή τη μέρα ανοίγουν τα βαρέλια με τα κρασιά. Ρίχνουνε μάλιστα κι αγίασμα μέσα στα κρασοβάρελα για να ευλογήσουν το κρασί.
Στη Νέα Κίο της Αργολίδας αναβιώνουν έθιμα από την Κίο της Μικράς Ασίας. Σταθμός των εκδηλώσεων είναι «το μπάνιο» που θα πάρει ο καινούργιος βαρκάρης στο λιμάνι της Νέας Κίου αμέσως μετά τον αγιασμό των υδάτων από τον ιερέα του χωριού.
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Κυρ 9 Δεκ 2012 - 19:40

Και μετά την Πελοπόννησο περνάμε στα γειτονικά Επτάνησα.

Με μια πλούσια παράδοση που αντλεί τις ρίζες της από τη Βενετοκρατία, υποδέχονται τα Επτάνησα τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά με ιδιαίτερα «Αντέτια» (έθιμα).

Σε όλα τα Ιόνια Νησιά είναι έθιμο να στολίζουν τα σπίτια με κλαδιά αγριοκουμαριάς και μυρτιάς, που είναι φορτωμένα με κόκκινους καρπούς.

Στα Επτάνησα, το βράδυ της παραμονής Πρωτοχρονιάς, οι νοικοκυρές έφτιαχναν «τηγανίτες» ή «μπλαούνες» από νερό, αλεύρι και μαγιά τηγανισμένες σε «νιό» λάδι και τις έτρωγαν βουτημένες σε πετιμέζι (δηλαδή βρασμένο μούστο σταφυλιών).

Ένα από τα ξεχασμένα Κεφαλλονίτικα «αντέτια» την παραμονή των Χριστουγέννων ήταν ότι αφού «βραδιώσει» καλά άναβαν την φωτιά του Δωδεκαημέρου, που έπρεπε να κρατήσει με τη στάχτη της μέχρι την ημέρα του Αγιασμού των υδάτων. Οι νοικοκυρές με ένα δαυλί - κάρβουνο σχημάτιζαν στις πόρτες και τα παράθυρα σταυρούς, ώστε οι καλικάτζαροι, τα «παγανά» όπως τα λένε στη Κεφαλονιά, να μην μπουν στο σπίτι.

Επίσης, υπήρχαν και πολλά άλλα έθιμα και δεισιδαιμονίες σε σχέση με τα παγανά, όπως η τοποθέτηση κρισάρας (κόσκινου δηλαδή) στην καπνοδόχο, η προφύλαξη του διαβάτη στο δρόμο αν έχει πάνω του έστω και μια μικρή φωτιά, η καθαριότητα στο σπίτι και το γεγονός ότι η νοικοκυρά δεν άφηνε τίποτα έξω από το σπίτι για να μην το «λερώσουν» τα παγανά.
Ακόμα, τις μέρες πριν από τα Χριστούγεννα βάπτιζαν τα νήπια για να μην τα πειράξουν οι καλικάντζαροι και έκαναν Αγιασμό στα σπίτια, ενώ τα Δωδεκαήμερα κάρφωναν τις πόρτες με μαυρομάνικο μαχαίρι.

Την παραμονή των Χριστουγέννων στη Κεφαλλονιά, οι γυναίκες έφτιαχναν μπομπότα και Χριστόψωμο, διακοσμημένο με το σχήμα μιας σφραγίδας σαν σταυρό στη μέση, με καρύδια και αμύγδαλα, και με πέντε απολήξεις που συμβόλιζαν το χέρι του Χριστού. Όταν επέστρεφε η οικογένεια στο σπίτι μετά τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία, ο νοικοκύρης έβαζε το Χριστόψωμο πάνω απ' τη φωτιά, του έριχνε τρεις σταγόνες λάδι και έλεγε :
«Χριστός γεννιέται, το φως αξαίνει».
Η έκφραση αυτή εκτός από ποιητική είναι και κυριολεκτική, μιας και η νύχτα της 25ης Δεκεμβρίου είναι η μεγαλύτερη του χρόνου, και από την επομένη η μέρα αρχίζει να μεγαλώνει.
Έκοβαν μετά όλοι από ένα κομμάτι Χριστόψωμο και όσο έμενε το έδιναν στα οικόσιτα ζώα, αφού ο Χριστός γεννήθηκε μέσα σε στάβλο με ζώα.

Την παραμονή Χριστουγέννων, τοποθετούσαν στο δάπεδο του μαγειρείου (κουζίνας) τρία αναμμένα κούτσουρα από διαφορετικά ξύλα ελιά για τη σοδειά του λαδιού, αμπέλι-κούρβουλο για τη σοδειά του κρασιού και σκίνο για τα δαιμονικά και μαζεύονταν η οικογένεια γύρω από αυτά και προσεύχονταν.

Ένα άλλο Κεφαλλονίτικο έθιμο που έχει διασωθεί από την αρχαιότητα, είναι η συνήθεια τις τρεις τελευταίες μέρες του χρόνου, οι ντόπιοι να βγαίνουν στην εξοχή για να μαζέψουν «αγιοβασιλίτσες».
Είναι ένα φυτό με καφέ βολβό και πράσινα φύλλα, που συμβολίζει την αναγέννηση του χρόνου, γιατί ξεραίνεται τον Μάρτη και ξαναγεννιέται τον Οκτώβρη.
Το όνομα του φυτού οφείλεται στον εορτάζοντα της πρωτοχρονιάς Άγιο Βασίλειο, ενώ είναι γνωστό και σαν ασκυνοκάρα.
Όλοι φροντίζουν να το κρεμάσουν στο σπίτι, την επιχείρηση ή το μαγαζί τους, για να φέρει καλή τύχη όλο το χρόνο.

Στo Αργοστόλι το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, υπάρχει το πασίγνωστο «έθιμο της κολώνιας».
Οι κάτοικοι γεμάτοι ενθουσιασμό για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας :
" Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς ".
Μέσα σε μια εορταστική ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι μπάντες και οι χορωδίες μικροί και μεγάλοι αρχίζουν το κατάβρεγμα. Ο καθένας προσπαθεί να βρέξει τον διπλανό του.
Σύμφωνα με το έθιμο, όλοι όσοι βρίσκονται στο λιθόστρωτο της πλατείας πρέπει να γυρίσουν στο σπίτι βρεγμένοι. Μάλιστα, στην πλατεία στήνεται και ένα βαρέλι με αρωματισμένο νερό για να υπάρχει επάρκεια.

Παραδοσιακά οι Κεφαλλονίτες εύχονται μεταξύ τους «Καλή Αποκοπή» αντί για «Καλή Χρονιά», δηλαδή να αποκοπούν από την παλιά χρονιά που φεύγει. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα.

Στη Ζάκυνθο ένα νησί που υπήρξε για πολλούς αιώνες σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών τα έθιμα σχηματοποιήθηκαν στην διαδρομή του χρόνου με διάχυτες τις επιρροές της θρησκευτικής μας παράδοσης αλλά με στοιχεία τόσο από την ανατολική ορθόδοξη εκκλησία όσο και από τη δυτική καθολική εκκλησία.
Έτσι έχουμε μια μίξη ορθόδοξων παραδόσεων με αναγεννησιακά και πρώϊμα ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά.
Η παραμονή και ανήμερα τα Χριστούγεννα είναι από τις σημαντικότερες μέρες του χρόνου για κάθε Ζακυνθινή οικογένεια.
Μόλις αρχίζει να βραδιάζει, μαζεύονται όλοι στο σπίτι, γύρω από το εορταστικό (αλλά με νηστίσιμα φαγητά) τραπέζι.
Μοναδικό φαγητό για δείπνο είναι τα μπρόκολα, που τα έχουν μαζί με ελιές και κρασί. Μια άλλη ιδιαιτερότητα της Ζακύνθου είναι ότι οι Ζακυνθινοί δεν έκοβαν κουλούρα (βασιλόπιτα) την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αλλά τα Χριστούγεννα.

Η ζακυνθινή κουλούρα είναι μοναδικό έθιμο στο νησί και αποτελεί μια πραγματική ιεροτελεστία για κάθε σπίτι τόσο η παρασκευή όσο και η κοπή της. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό Χριστόψωμο με μια τρύπα στη μέση, όπου η νοικοκυρά του σπιτιού βάζει μέσα ένα κέρμα ή όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι «ηύρεμα».
Την διαδικασία της κοπής την αναλαμβάνει το γηραιότερο μέλος της οικογένειας, τοποθετώντας την στο τζάκι πάνω από δύο αναμμένους δαυλούς, που τους έχει τοποθετήσει σε σχήμα σταυρού, και ρίχνει από το κενό της κουλούρας λάδι και κρασί τρεις φορές.
Την ίδια ώρα η μητέρα κρατώντας το λιβανιστήρι, θυμιατίζει το σπίτι "για το καλό".

Η ζακυνθινή κουλούρα συμβολίζει την ενότητα της οικογένειας και την πίστη στη γέννηση του θεανθρώπου. Σύμφωνα με μια παλιά τοπική παράδοση, συμβολίζει το άστρο της Βηθλεέμ, που οδήγησε τους τρεις Μάγους στο Σπήλαιο της Γέννησης.
Το "ηύρεμα" συμβολίζει το Θείο Βρέφος. Υπήρχε μεγάλη αγωνία ιδιαίτερα των μικρών, για να δουν σε ποιόν θα έπεφτε το "ηύρεμα". Όποιος το έβρισκε, αφού το ασπάζονταν, το τοποθετούσε στο εικονοστάσι και θεωρείτο ο τυχερός της χρονιάς που έρχονταν.
Το κρασί και το λάδι, που ρίχνει ο σπιτονοικοκύρης στη φωτιά από το κέντρο της κουλούρας, συμβολίζουν τα δώρα των Μάγων.
Η φλόγα που φουντώνει στιγμιαία, δείχνει την Ανάσταση του Ιησού και την απολύτρωση των Πρωτοπλάστων.
Τέλος οι πυροβολισμοί που ρίχνονται και λένε "για τον Ηρώδη", δείχνουν την αγανάκτηση των ανθρώπων για τον καταχθόνιο διώχτη του νεογέννητου Χριστού.

Την επόμενη μέρα ακολουθούσε το μεγάλο γιορτινό τραπέζι το οποίο εκτός από κρέας με πατάτες και κρασί περιελάμβανε και αυγολέμονο (ένα είδος σούπας).

Την Πρωτοχρονά οι Ζακυνθινοί δεν έκοβαν πίτα αλλά γυρνούσαν σε παρέες με μουσικά όργανα και έλεγαν τους περίφημους «Αϊ-Βασίληδες», δηλ. ζακυνθινά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, τα οποία συνέθεταν οι ίδιοι.

Στη Λευκάδα την τιμητική τους έχουν οι «κουτσούνες» (δηλαδή οι αγριοκρεμμύδες). Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς ο πατέρας της οικογένειας την παίρνει στα χέρια του και χτυπώντας ελαφρά με την κρεμμύδα τα κεφάλια, ξυπνά τα μέλη της οικογένειας για να πάνε στη Θεία Λειτουργία του Αγ. Βασιλείου. Θεωρούνται σύμβολα τύχης. Στα χωριά τις έβαζαν στο κατώι, πάνω σε μια καπάσα (παλιό πιθάρι) ή ένα βαένι (βαρέλι) με λάδι ή τις κρεμούσαν σ' ένα πατωμάτερο (κομμάτι ξύλου με μεγάλο πάχος). Στη χώρα τις τοποθετούσαν στην κουζίνα.

Η «Διάνα» είναι ένα πρωτοχρονιάτικο Λευκαδίτικο έθιμο της Χώρας, κατάλοιπο μάλλον της Ενετοκρατίας. Ξημερώματα πρωτοχρονιάς, από τις 4.π.μ., έβγαινε η μπάντα της Φιλαρμονικής και γύριζε μέσα στην πόλη παίζοντας το «Εωθινό» και τα κάλαντα, μέχρις ότου να ξημερώσει. Τα παλιότερα χρόνια τη «Διάνα» ακολούθαγαν σχεδόν όλοι οι Λευκαδίτες, με πρωταγωνιστές τους ντορατζήδες (δηλαδή αυτούς που έκαναν πολύ θόρυβο, ντόρο), που με τις εύθυμες φάρσες τους προκαλούσαν μεγάλο φαρομανητό ( από το «φαρομανάω», δηλαδή γυρνάω δώθε-κείθε και δε βάζω κώλο κάτω).

Στην Κέρκυρα, το γιορτινό χρώμα δίνουν οι φιλαρμονικές και οι κανταδόροι. Την παραμονή, στους δρόμους της αγοράς και τις πλατείες ηχούν παραδοσιακά κάλαντα.

Τα Κορφιάτικα Χριστούγεννα ξεκινούν από τις 12 Δεκεμβρίου, τη γιορτή του Αγ. Σπυρίδωνα ή «τα πρώτα Χριστούγεννα των Κερκυραίων» όπως αποκαλούνται.
Οι πρώτοι μαντατοφόροι των Χριστουγέννων : «…άναβαν οι φουγέρες κάτω από τη βόλτα της Πίνιας κι’ άχνιζαν τα καζάνια με το βραστό λάδι και μύριζαν οι τηγανήτες (λουκουμάδες)…» έκαναν την εμφάνιση τους στη πόλη της Κέρκυρας.

Χαρακτηριστικό των γιορτών στη Κέρκυρα ήταν ότι το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν ξεστρώνεται και τις τρεις μέρες που κρατά η γιορτή και πάνω στο τραπέζι παραμένουν το ψωμί και το «μποτσόνι» (η γυάλινη ταμιτζάνα) με το κρασί.
Γιορτινό κυρίως έδεσμα ήταν το χοιρινό μπούτι γεμιστό με σκόρδο, ενώ και εδώ υπήρχε η συνήθεια του αυγολέμονου (είναι ένα είδος σούπας που μοιάζει περισσότερο με παχύρρευστο ριζότο).

Τα σπίτια και εδώ στολίζονταν με μυρσίνες και αγριοκουκουνάρια.


Συνεχίζεται........
Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας. Empty Απ: Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της Πατρίδας μας.

Δημοσίευση από Georgedim Πεμ 13 Δεκ 2012 - 23:23

Σειρά έχουν τα πολλά και ξεχωριστά έθιμα σε Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία.

Το «αρραβώνιασμα της φωτιάς» γίνεται ξημερώματα των Χριστουγέννων, την ώρα που ο λαός την αποκαλεί "ανοιχτή ώρα". Η νοικοκυρά βάζει ένα μεγάλο ξύλο στο τζάκι και σύμφωνα με την παράδοση εκείνη την ώρα ότι ζητήσουν οι ανύπαντροι μόνο, μπορεί να γίνει.

Αντίθετα το «πάντρεμα της φωτιάς» γίνεται τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς. Στο τζάκι μπαίνουν δύο μεγάλα ξύλα που φροντίζει ο νοικοκύρης να είναι ισομεγέθη για να καίγονται το ίδιο.
Σύμφωνα με την παράδοση εκείνη την ώρα που δεν αλλάζει μόνο ημέρα, αλλά αλλάζει και χρόνος όποια ευχή ή όποια κατάρα και αν κάνει ο άνθρωπος αυτή θα πιάσει τόπο.
Τα συγκεκριμένα έθιμα τα συναντάμε σε πάρα πολλά σημεία της Ρούμελης ιδιαίτερα όμως στη δυτική Φθιώτιδα και στην ορεινή Δωρίδα.

Αντίστοιχο έθιμο στη Θεσσαλία ήταν τα «κλωνάρια στο τζάκι». Τα νεαρά κορίτσια και αγόρια, επιστρέφοντας στο σπίτι από την εκκλησία, τοποθετούσαν δίπλα στο αναμμένο τζάκι μικρά κλαδιά δέντρων, που αντιπροσώπευαν τις προσωπικές τους επιθυμίες.
Τα κορίτσια έβαζαν κλαδιά κέδρου και τα αγόρια κλαδιά αγριοκερασιάς. Φρόντιζαν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά, αφού το κλαδί που θα καίγονταν πρώτο αντιπροσώπευε ότι αυτός θα παντρεύονταν και πρώτος.

Το λεγόμενο «τάισμα της βρύσης» γίνονταν στα χωριά της Κεντρικής Ελλάδας τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων (αλλού και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς).
Οι κοπέλες του χωριού, λίγες ώρες πριν ξημερώσει Χριστούγεννα, πήγαιναν στις βρύσες του χωριού και φρόντιζαν να φτάσουν εκεί όσο το δυνατόν νωρίτερα, γιατί, όπως έλεγαν, όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση αυτή θα στεκόταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο.
Εκεί άλειφαν με βούτυρο και μέλι, κάνοντας την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Επιστρέφοντας στο σπίτι, οι γυναίκες, έφερναν το καινούργιο νερό, αφού πρώτα είχαν αδειάσει από τα βαρέλια τους το παλιό.
Η διαδικασία αυτή της μετάβασης και της επιστροφής στη βρύση, γίνονταν χωρίς να βγάλουν μιλιά, για αυτό και ονομάστηκε αμίλητο ("άκραντο") νερό. Με το «αμίλητο» νερό οι γυναίκες ράντιζαν τα σπίτια τους, για ευρωστία και καλή τύχη.

Στα ορεινά χωριά της δυτικής Φθιώτιδας παλαιότερα ήταν κανόνας να «τρέφουν» τουλάχιστον ένα χοίρο σε κάθε σπίτι. Ήταν πάντα θέμα αρχοντιάς, κοινωνικής και οικονομικής επιφάνειας. Η "χοιροσφαγή" αποτελούσε ολόκληρη τελετουργία αφού ήταν απαραίτητο να υπάρχει φωτιά, κάρβουνο και λιβάνι την ώρα της σφαγής και η νοικοκυρά θα έπρεπε να τα ρίξει πάνω στο σφαγείο ενώ στο στόμα του χοίρου έβαζαν ένα λεμόνι για να μένει ανοιχτό και να αερίζεται.
Όταν τελικά έσφαζαν τους χοίρους, ολόκληρη η γειτονιά ξεκινούσε γλέντι ενώ την ίδια ώρα οι νοικοκυρές άρχιζαν να φτιάχνουν τα λουκάνικα και τις τσιγαρίδες.

Παρόμοιο έθιμο είναι και η λεγόμενη «γουρνοχαρά», κυρίως στα χωριά των Τρικάλων. Το κάθε σπίτι που έσφαζε γουρούνι προσκαλούσε όλους τους συγγενείς και φίλους να φάνε και να γλεντήσουν μαζί. Όταν μάλιστα προσκαλούσαν κάποιον την ημέρα αυτή, δεν έλεγαν "έλα να σφάξουμε το γουρούνι", αλλά "έλα, έχουμε γουρουνοχαρά".
Σε άλλες περιοχές τα έσφαζαν 5-6 ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα και σε άλλες άρχιζαν από την ημέρα των Χριστουγέννων και μετά, ανάλογα με την παρέα. Τα περισσότερα γουρούνια σφάζονταν στις 27 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Στεφάνου. Γι’ αυτό και η γιορτή αυτή ονομαζόταν "γρουνοστέφανος ή γουρουνοστέφανος".
Σε ορισμένες περιοχές μόλις έσφαζαν τον χοίρο, η νοικοκυρά έπαιρνε έναν τσίγκο, έβαζε επάνω μερικά κάρβουνα, έριχνε και λίγο θυμίαμα και «θυμιάτιζε» τους άνδρες, που βρίσκονταν γύρω από το σφαγμένο γουρούνι και αυτοί με το χέρι τους αέριζαν την φωτιά και εύχονταν «να το φάτε με υγεία και του χρόνου μεγαλύτερο». Έπειτα τα κάρβουνα με το θυμίαμα τα έριχναν στον κομμένο λαιμό του γουρουνιού για να «θυμιατίσει» κι αυτό.
Ανήμερα των Χριστουγέννων, αφού τελείωνε η θεία λειτουργία, σε σπίτια και αυλές έψηναν την «γουρνάδα».

Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα τα παιδιά τα ψάλλουν την παραμονή. Παλαιότερα στα ορεινά, κτηνοτροφικά κυρίως, χωριά η κάθε παρέα που έλεγε τα κάλαντα χτυπούσε τις πόρτες των σπιτιών με ξύλα και μόλις η νοικοκυρά τους άνοιγε κατευθύνονταν στο τζάκι και ανακάτευαν την φωτιά με το ξύλο, λέγοντας ευχές για τη νέα χρονιά (έθιμο που θα δούμε αναλυτικότερα στη Μακεδονία).

Χαρακτηριστικό ρουμελιώτικο έθιμο της Πρωτοχρονιάς είναι και η βασιλόπιτα. Παλαιότερα η βασιλόπιτα ήταν λίγο διαφορετική από τη σημερινή και οι γυναίκες του σπιτιού, έβαζαν στο ζυμάρι πέντε διαφορετικά πράγματα : ένα νόμισμα, ένα κομμάτι κλήμα, άχυρο ή χορταράκι, μία μικρή πέτρα όπως κι ένα σπόρο καλαμποκιού. Στο μεσημεριανό τραπέζι ο νοικοκύρης του σπιτιού έκοβε τη βασιλόπιτα αφού πρώτα γυρνούσε τρεις φόρες το ταψί. Στη συνέχεια την μοίραζε σε κομμάτια κατά σειρά ηλικίας σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Σε όποιον έπεφτε το κλήμα θα είχε πολλά σταφύλια, σε όποιον έπεφτε η μικρή πέτρα θα ήταν δυνατός και υγιής, ενώ αυτός που θα πετύχαινε το άχυρο ή το χόρτο θα αποκτούσε πολλά ζώα, αυτός που θα πετύχαινε το νόμισμα θα γίνονταν πλούσιος και τέλος αυτός που θα πετύχαινε τα καλαμπόκι, θα κέρδιζε τη σοδειά του χρόνου.

Ένα πολύ ιδιαίτερο και ξεχωριστό βλάχικο έθιμο είναι τα «Μπαμπαλιούρια». Τα “Μπαμπαλιούρια” είναι ένα πρωτοχρονιάτικο έθιμο, που έχει τις ρίζες του στη Διονυσιακή λατρεία και αναβιώνει και στις μέρες μας κυρίως στο Λιβάδι της επαρχίας Ελασσόνας, αλλά και στη Καρίτσα στη περιοχή του Κίσσαβου.
Παραλλαγές του ίδιου εθίμου, συναντώνται και στα χωριά της Κοζάνης και της Καστοριάς, με την ονομασία Ραγκουτσάρια.
Το έθιμο έχει σχέση με τον εξορκισμό των κακών πνευμάτων,ο οποίος επιτυγχάνεται με το φοβερό θόρυβο των κουδουνιών των Μπαμπαλιούρηδων.
Η στολή αποτελείται από ένα μάλλινο άσπρο παντελόνι (το σαλβάρι), το οποίο στερεώνουν στη μέση με μια μάλλινη άσπρη ζώνη όπου επάνω της δένουν τα μεγάλα και βαριά κουδούνια και άσπρο πουκάμισο με φαρδιά μανίκια σαν εκείνο των τσολιάδων. Στα πόδια φορούν άσπρες καλτσοδέτες και τσαρούχια. Στο κεφάλι φορούν ειδική μάσκα, από προβιά ζώου, τη λεγόμενη «φουλίνα».
Οι μάσκες αυτές είναι απαίσιες στην εμφάνιση και σκοπό εχουν να τρομάξουν τα κακά πνεύματα που τριγυρίζουν στο χωριό. Στα χέρια κρατούν ένα ξύλινο κυρτό σπαθί που συμπληρώνει τη φορεσιά του κάθε “Μπαμπαλιούρη”.
Τα “Μπαμπαλιούρια” περιμένουν έξω από τις εκκλησίες να τελειώσει η Θεία λειτουργία του Αγίου Βασιλείου για να ξεχυθούν μετά στους δρόμους. Μαζί τους είναι πάντα ο “αδελφογύρτης” ο οποίος κρατάει έναν κουμπαρά και μαζεύει τα χρήματα που προσφέρει ο κόσμος. Βγαίνοντας ο κόσμος από την εκκλησία δεν αφήνουν κανέναν να περάσει αν δεν δώσει χρήματα στον «αδελφογύρτη». Μόλις βάλουν τα χρήματα ο αδελφογύρτης τους εύχεται «Καλή Χρονιά».
Μετά τις εκκλησίες τα “Μπαμπαλιούρια” πηγαίνουν στην πλατεία, και με το δυνατό θόρυβο που προκαλούν τα κουδούνια τους, τραβούν την προσοχή των ντόπιων και ξένων επισκεπτών. Φεύγοντας από εκεί, περνούν από τα καφενεία και τις καφετέριες του χωριού, και έπειτα ξεχύνονται στους δρόμους στήνοντας χορούς μέχρι αργά το βράδυ.


Συνεχίζεται.......

Georgedim
Georgedim
Admin


Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Σελίδα 1 από 3 1, 2, 3  Επόμενο

Επιστροφή στην κορυφή

- Παρόμοια θέματα

 
Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτή
Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης